Po urodzeniu dziecka każdej kobiecie przysługuje urlop macierzyński, bez względu na rodzaj umowy lub wymiar czasowy zatrudnienia. Jego długość zależna jest od ilości dzieci, które urodzimy, a dodatkowo istnieje również zasiłek macierzyński. Jakie warunki należy spełnić, aby go otrzymać?
Podstawowe założenia zasiłku macierzyńskiego
Jeśli w czasie ubezpieczenia chorobowego lub w okresie urlopu macierzyńskiego kobiet urodziła dziecko, przysługuje jej wtedy zasiłek macierzyński. Sytuacja wygląda podobnie w momencie, gdy dana osoba przyjęła na wychowanie lub w ramach rodziny zastępczej dziecko do siódmego roku życia.
Długość urlopu macierzyńskiego przedstawia się w następujący sposób:
- gdy jest to pierwszy poród kobiety – 126 dni, czyli 18 tygodni,
- gdy jest to każdy kolejny poród – 140 dni, czyli 20 tygodni,
- gdy urodzi się więcej, niż jedno dziecko przy jednym porodzie – 196 dni, czyli 28 tygodni.
Urlop macierzyński kobieta może rozpocząć w dniu porodu lub na sześć tygodni przed planowaną datą. Istnieje możliwość skrócenia urlopu macierzyńskiego o 4 tygodnie i wykorzystania go przez ojca dziecka, z czego korzysta coraz większa liczba małżeństw. Wtedy mężczyzna musi podjąć urlop tacierzyński zaraz po terminie rozpoczęcia pracy przez kobietę.
Urlop rodzicielski
Po zakończeniu naszego urlopu macierzyńskiego, mamy prawo do wykorzystania dodatkowego urlopu macierzyńskiego, czyli urlopu rodzicielskiego. Obecnie wynosi on 6 tygodni w przypadku jednego dziecka i 8 tygodni w momencie, gdy urodzi się więcej, niż jedno dziecko. By otrzymać taki urlop, musimy złożyć pisemny wniosek w dwóch egzemplarzach i zgłosić go najpóźniej 2 tygodnie przed rozpoczęciem go.
Na jaki zasiłek macierzyński można liczyć?
Jest to zależne od kwoty naszej wypłaty oraz od wysokości opłacanych składek na ubezpieczenie. Nie ma więc znaczenia, czy jesteśmy zatrudnieni na umowę o pracę, czy też na umowę zlecenie. Jeśli mamy zamiar korzystać wyłącznie z podstawowego wymiaru urlopu macierzyńskiego, wtedy wysokość zasiłku może równać się kwocie naszej pensji. Jeśli chcemy w późniejszym czasie dodatkowo podjąć urlop wychowawczy, nasz zasiłek będzie wynosił wtedy 60% wysokości pensji.
Jeśli jednak na samym początku poinformujemy pracodawcę o podjęciu całego urlopu macierzyńsko-rodzicielskiego, podczas jego trwania będziemy otrzymywać 80% wysokości naszej pensji. Jeśli chcemy zmienić swoją decyzję, mamy taką możliwość – możemy wrócić wcześniej do pracy lub też zgłosić się po dłuższy urlop, a wysokość zasiłków zostanie wyrównana do przysługującego nam progu.
Pamiętajmy o płaceniu ubezpieczenia chorobowego
Niezależnie od rodzaju umowy, na którą jesteśmy zatrudnione lub czy prowadzimy działalność gospodarczą, płacenie ubezpieczenia chorobowego jest naszym wyborem, nie obowiązkiem. Jeśli więc chcemy otrzymywać zasiłek macierzyński, koniecznie pamiętajmy o jego płaceniu, w przeciwnym razie nie będą nam przysługiwały żadne pieniądze.
Istotną informacją jest fakt, iż zachowujemy uprawienia do zasiłku macierzyńskiego nawet wtedy, gdy zatrudniająca nas firma ulegnie likwidacji, a umowa o pracę zostanie rozwiązana podczas trwania ciąży.
Urlop ojcowski
Nie zapominajmy, że ojciec dziecka także ma prawo do urlopu, co prawda o wiele krótszego. Obecnie wynosi on 14 dni kalendarzowych, które następują bezpośrednio po sobie – liczą się więc także soboty, niedziele oraz dni wolne od pracy. Mężczyzna ma prawo wykorzystać urlop ojcowski przez 24 miesiące od urodzenia się dziecka i może on pokrywać się z urlopem macierzyńskim kobiety.
Od tego roku istnieje także możliwość podzielenia urlopu ojcowskiego na dwie części, każda po 7 dni i wykorzystać je w dowolnym momencie. Pamiętajmy jednak o złożeniu właściwego wniosku o urlop w odpowiednim czasie, czyli najpóźniej siedem dni przed jego rozpoczęciem.
Podczas urlopu ojcowskiego mężczyzna otrzymuje 100 % średniej pensji z ostatnich 12 miesięcy, należy również wiedzieć, że urlop niewykorzystany przez 24 miesiące – przepada.
Urlop tacierzyński
Wiele osób myli ze sobą urlop ojcowski z tacierzyńskim, uważając, że to jest to samo. W rzeczywistości jednak urlop ojcowski to dodatkowy okres 14 dni, które mężczyzna może przeznaczyć na opiekę nad dzieckiem, natomiast urlop tacierzyński to przejęcie od matki niewykorzystanej części urlopu wychowawczego lub macierzyńskiego w przypadku, gdy wraca ona wcześniej do pracy.
W momencie, gdy mężczyzna przechodzi na urlop tacierzyński jest w pełni chroniony przed ewentualnym zwolnieniem z pracy, czy rozwiązaniem umowy o pracę, dodatkowo otrzymuje również zasiłek macierzyński.
Od tego roku urlop tacierzyński zostanie także przyznany mężczyznom, których żony będą poddane hospitalizacji, a ich stan zdrowia uniemożliwia opiekę nad dzieckiem lub w sytuacjach, gdy matka dziecka umrze w czasie urlopu macierzyńskiego. W takim przypadku pracodawca musi umożliwić mężczyźnie pójście na urlop, a po jego zakończeniu przyjąć go z powrotem do pracy. Co więcej, tego rodzaju urlop zapewnia 100% średniej pensji z ostatnich dwunastu miesięcy, a niewykorzystany – przepada.
