Zazdrość jest uczuciem odczuwanym w sytuacji frustracji, gdy pożądany przedmiot jest posiadany przez inną osobę. Uważana jest zwykle za uczucie negatywne, choć może być motywacją do pozytywnej konkurencji i realizacji potrzeb. Chęć posiadania jest powodem uczucia zazdrości. Uczucie to jest negatywne, nie można wyeliminować go całkowicie, jednak należy nad nim panować. Zmusza do stałych porównań, których powodem porównań jest niskie poczucie własnej wartości.
Uczucie zazdrości może się dynamicznie zmieniać, powodować lęk, złość, agresję, poczucie winy, nieśmiałość. Może mieć także różne oblicza, inspiruje do przekraczania własnych granic, ale może również doprowadzić do unieszczęśliwienia, odebrania radości życia. Uczucie zazdrości może doprowadzać do rozpaczy i nieprzemyślanych zachowań. Radzenie sobie z zazdrością jest trudne i wymaga pracy.
Konieczne jest zlokalizowanie obszaru zazdrości, sytuacji, w których się pojawia. Może następować, gdy widzimy atrakcyjną osobę tej samej płci, ktoś ma udany związek, więcej zarabia, posiada coś, czego nie mamy. Następnie należy określić, czy odczuwana zazdrość ma realne podstawy. Często w określeniu tego pomagają inne osoby, być może słyszymy od innych, że coś wymyślamy, że nic się nie dzieje. Być może zazdrość powoduje nie sytuacja, a konkretne osoba. Po tym, co jest powodem zazdrości, rozpoznać można własne słabe strony. Jeśli zazdrość dotyczy partnera, być może nie czujemy się dostatecznie atrakcyjni. Jeśli jej przedmiotem są dobra materialne lub osiągnięcia innych osób, być może tkwi w nas przeświadczenie, że wartość człowieka potwierdza jego bogactwo lub odniesiony sukces. Czasami już takie spostrzeżenie pozwala uwolnić się od negatywnych myśli.
Można również zadać sobie pytanie, od jak dawna trwa ten stan, skąd wziął się w nas ten czuły punkt. Dzięki temu możliwe jest odkrycie w swoim życiu sytuacji z przeszłości, odrzucenia, zdrady, poniżenia. Zazdrość może być objawem wcześniejszych przeżyć, powrót do nich może spowodować oderwanie się od poczucia krzywdy, którego przyczyną są przykre doświadczenia. Istotnym elementem w pracy nad zazdrością jest zdefiniowanie jej i przyznanie się do niej. Pozwoli odkryć to wcześniejsze niezagojone rany. Najczęściej osoby zazdrosne mają niskie poczucie własnej wartości. Zbyt intensywnie angażują się w związki, koncentrują się na sobie i własnych uczuciach, nie posiadają pasji i czasu na przyjemności. Silna zazdrość związana jest z brakiem poczucia własnej wartości i tożsamości.
Porównywanie pozwala poznawać i wartościować świat. Upodabniając się, odnajdujemy swoje miejsce w grupie. Mechanizm ten ma też negatywną stronę. Porównywania dokonywane są na wielu poziomach i płaszczyznach, ale poznanie celu stosowania tego mechanizmu wskazuje rolę, jaką spełnia. Porównywanie dóbr już na etapie przedszkolnym rozpoczyna proces manipulacji własnymi potrzebami i uczuciami. Inni mają, ja nie mogę być gorszy. Proces ten może trwać całe życie, stale je zatruwając.
Udział innych osób w formowaniu potrzeb i pragnień człowieka jest oczywisty. Problem stanowi, gdy ten udział jest zbyt duży, a jego znaczenie jest większe, niż nasze własne odczucia. Jeśli nasze wybory dyktowane są tym, co wybierają inni, stają się symbolem statusu w grupie, sytuacja staje się niebezpieczna. Ten sposób poprawy własnego samopoczucia, zamiast dokonywania prawdziwej zmiany sytuacji życiowej jest jednym z wielu. Silne dążenie do poziomu większości lub potrzeba wyróżnienia się, niekiedy okazuje się słabsza niż chęć podjęcia wysiłku, by to osiągnąć, wówczas stosujemy ośmieszenie i dyskredytowanie. Proces ten zapewnia lepsze samopoczucie i zmniejsza uciążliwość faktu, że na coś nas nie stać lub czegoś nie potrafimy.
Mechanizm porównań może być wykorzystany jako inspiracja do działania. Sukces innych może stać się dowodem na to, że powodzenie jest możliwe. Porównywanie męczy, nie czyni szczęśliwym. Warto przemyśleć, czy udział w wyścigu po najlepsze, najnowsze, najmodniejsze ma sens. Kolejne gadżety nie zmieniają życia, a wartość człowieka nie leży na zewnątrz, nie jest zależna od sukcesu i stanu majątkowego. Rezygnacja z porównywania i wartościowania ludzi na podstawie stanu posiadania nie jest łatwa w dobie konsumpcjonizmu, jednak jest to konieczne w procesie walki z zazdrością.
Czynnikiem, który motywuje do wzmożonej pracy, jest często zazdrość. Nie umniejszaj niczyich zasług z powodu własnego niepowodzenia. Niech zazdrość będzie pozytywną motywacją. Pomyśl o swoich zaletach i możliwościach, jakie mogą Ci dać. Poczucie własnej wartości decyduje o jakości życia człowieka. Pewność siebie pozwala pozbyć się uczucia zazdrości. Powinieneś znać swoje mocne i słabe strony. Warto zastanowić się, jakie są Twoje rzeczywiste potrzeby i jaka jest Twoja hierarchia wartości. Przykre uczucia należy zastępować pozytywnymi, częściej myśleć o wydarzeniach pozytywnych, dodających energii. Porażka i uczucie rozczarowania mogą być sygnałem, że w obieraniu celu należy zmienić kurs. To od Ciebie zależy, czy zazdrość będzie działała negatywnie – prowadząc do uczucia przygnębienia i porażki, czy będzie motywująca i pozwoli Ci na osiąganie celów.
