Wynagrodzenie pielęgniarek nie jest adekwatne do rodzaju i ilości pracy jaką one wykonują. To niestety przekłada się na znikomą ilość młodych osób zainteresowanych tym zawodem. Kolejną przykrą konsekwencją jest odpływ wykwalifikowanej kadry pielęgniarskiej za granicę.
Statystyka o zawodzie pielęgniarskim
Wg danych z końca 2014 r. w Polsce było zarejestrowanych 283 tys. pielęgniarek i pielęgniarzy. Zaledwie 2% pracowników z tej liczby stanowili mężczyźni. Niecałe 2% ogólnej liczby pielęgniarek to osoby młode w wieku 21 – 25 lat. Średnia wieku aktywnych zawodowo pielęgniarek co roku podwyższa się i obecnie przekracza średnią 49 lat, większość pielęgniarek ukończyła 40. rok życia. Statystyka najdobitniej obrazuje jak nieatrakcyjne są warunki zatrudnienia w tej branży zwłaszcza dla młodych.
Zaniżone wynagrodzenie i zawyżone wymagania pielęgniarek
Wysokość wynagrodzenia to nie jedyny czynnik, który odstręcza od tego zawodu. Pielęgniarki zwracają uwagę na przeciążenie pracą, które w innych krajach wykonuje personel pomocniczy, tzw. asystenci pielęgniarzy. To asystenci myją, karmią, przewożą pacjentów. W Polsce cały czas marginalizuje się te problemy jednak taka rzeczywistość nie tylko powoduje niechęć do pracy w tym zawodzie młodych ludzi ale także źle wpływa na jakość opieki nad chorymi.
Obok tych niedogodności istnieją trudności, których nikt z białego personelu nie neguje, a które zdecydowanie powinny znaleźć odzwierciedlenie w wynagrodzeniu. Do nich należy praca zmianowa, w dni wolne i święta, nieregularny grafik. Kolejnym uwarunkowaniem jest wymagane wykształcenie wyższe i specjalizacja oraz konieczność ciągłego szkolenia.
Stawki wynagrodzeń pielęgniarek w rękach pracodawców
Chociaż rozmowy w sprawie wysokości pensji są prowadzone również z udziałem ministra zdrowia, to jednak podmiotem, który ma bezpośredni wpływ na wynagrodzenie konkretnych pracownic i pracowników tej branży ma ich pracodawca, najczęściej kierownik podmiotu leczniczego. Wysokość wynagrodzenia pielęgniarek, jak i pozostałego personelu danej placówki zależy od jej kondycji finansowej. Możliwości finansowe takiego podmiotu mogą być skrajnie różne, wśród nich są takie, które gwarantują swoim pracownikom wynagrodzenia na poziomie 3-4 tys. zł brutto, ale są i takie, które oferują pensję nie przekraczającej 3 tys. zł.
Wynagrodzenie pielęgniarek w sektorze publicznym i prywatnym
Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że średnia pensja pielęgniarek wynosiła w 2012r. 3 277zł brutto. W sektorze prywatnym zarobki były nieco niższe niż w sektorze publicznym. Niepubliczne placówki opieki medycznej oferowały pielęgniarkom 3 127zł brutto, a w placówkach publicznych wynagrodzenie wynosiło 3 309zł brutto. Nieco różnią się zarobki położnych. Położne w sektorze prywatnym otrzymują pensję w wysokości 3 069zł brutto, natomiast w sektorze publicznym – 3 264zł brutto.
Rozpoczynając karierę można liczyć na zarobki w wysokości 2 642zł brutto. Szczyt drabiny wynagrodzeń wieńczy kwota 3 339zł brutto, ale takie wynagrodzenie można osiągnąć dopiero po 20 latach w służbie zdrowia. Na wy nagrodzenie przekraczające kwotę 3 900zł brutto może liczyć nieco ponad 15% pielęgniarek i położnych.
Według danych udostępnionych przez firmę Sedlak & Sedlak 25% pielęgniarek zarabia poniżej kwoty 2 236zł brutto, połowa badanych otrzymuje wypłatę w wysokości mieszczącej się w przedziale od 2 236zł do 3 379zł brutto. Zaledwie 25% pielęgniarek uzyskuje miesięczne kwoty powyżej 3 379zł brutto.
Pielęgniarki o swoich wynagrodzeniach
Pielęgniarki zwracają uwagę, że ich wynagrodzenie jest często wypłacane na zasadzie kontraktu. W ramach tego wynagrodzenia muszą więc opłacić składki ZUS jak przedsiębiorca oraz pokryć wszelkie koszty związane z pracą.
Przykładem może być posada pielęgniarek w szkołach. NFZ określił wysokość wynagrodzenia za 1 ucznia na poziomie 4zł. Aby zawrzeć kontrakt pielęgniarka musi sprawować opiekę medyczną nad 1 100 uczniom. Przeciętna liczba uczniów w szkole podstawowej w roku 2011, wg danych systemu oświatowego wynosiła 157 uczniów. Pielęgniarka, aby „obsłużyć” 1 100 uczniów musi współpracować z co najmniej 7 placówkami. Z kwotę 4 400 zł pielęgniarka musi opłacić ZUS, podatek, wynajem gabinetu pielęgniarki, środki opatrunkowe i lecznicze, dezynfekcję, itp. Ponadto musi pokryć z tej kwoty dość wysokie koszty przejazdów pomiędzy tymi 7 placówkami. Te mogą być znaczne zwłaszcza w przypadkach wiejskich szkół, gdzie liczba uczniów jest mniejsza, trzeba więc współpracować z większą ilością placówek, a dystans do pokonania pomiędzy nimi jest dłuższy niż w mieście.
Z orzecznictwa sądowego
Wiele informacji o wynagrodzeniach pielęgniarek można uzyskać z orzecznictwa sądowego. W orzeczeniu sądu rejonowego z 2014r. do jednej ze spraw, które personel wytoczył swojemu pracodawcy przytoczono stawki wynagrodzeń brutto dla poszczególnych stanowisk pielęgniarskich.
specjalistka położnictwa:
– wynagrodzenie: 2.318 zł,
starsza pielęgniarka
– wynagrodzenie: 2.175 zł,
licencjat pielęgniarstwa zatrudniona na Bloku Operacyjnym na stanowisku pielęgniarki w systemie zmianowym
– wynagrodzenie: 2.468 zł,
magister pielęgniarstwa zatrudniona na Bloku Operacyjnym na stanowisku pielęgniarki anestezjologicznej w systemie zmianowym
– wynagrodzenie: 2.539 zł,
specjalistka położnictwa
– wynagrodzenie: 2.318 zł.
Warunki wynagradzania dla pracowników publicznych zoz sfery budżetowej (działających w formie jednostek i zakładów budżetowych), czyli m.in. stacji sanitarno-epidemiologicznych i żłobków prowadzonych przez samorząd terytorialny, określa rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 8 czerwca 1999 r. (Dz.U. nr 52, poz. 543 z późn. zm.), wydane w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw pracy, na podstawie art. 40 ust. 2 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej.
Warunki wynagradzania pracowników zatrudnionych w jednostkach państwowej sfery budżetowej działających w ochronie zdrowia reguluje rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 30 lipca 1996 r. w sprawie zasad wynagradzania za pracę pracowników zatrudnionych w niektórych jednostkach sfery budżetowej działających w ochronie zdrowia (Dz. U. Nr 105, poz. 486, z późn. zm.).
Wynagrodzenie pracowników zatrudnionych w samodzielnych publicznych zakładach opieki zdrowotnej, czyli zakładach mających osobowość prawną i prowadzących samodzielną gospodarkę finansową regulują obowiązujące u danego pracodawcy układy zbiorowe pracy lub regulamin wynagradzania. Zakładowe uregulowania muszą uwzględniać obowiązkowe gwarancje w zakresie:
- minimalnego wynagrodzenia za dyżury medyczne, wysokości dodatków dla personelu medycznego za tzw. gotowość, za pracę w systemie zmianowym oraz w zespole wyjazdowym pogotowia ratunkowego (art. 32g – 32ł Ustawy o zakładach opieki zdrowotnej),
- dodatku za wysługę lat w wysokości 5% do 20% wynagrodzenia zasadniczego,
- nagrody jubileuszowej poczynając od 75% miesięcznego wynagrodzenia po 20 latach pracy do 300% miesięcznego wynagrodzenia po 40 latach pracy,
- odprawy emerytalno-rentowej w wysokości 1-2-3 miesięczne wynagrodzenie.
Wynagrodzenie pracowników zatrudnionych w niepublicznych zakładach opieki zdrowotnej określają: zakładowy układ zbiorowy pracy lub regulamin wynagradzania. W zakresie warunków pracy i wynagradzania pracodawcy zobowiązani są jednakże uwzględnić przepisy art. 32g – 32ł Ustawy o zakładach opieki zdrowotnej regulujące czas pracy, minimalne wynagrodzenie za dyżury medyczne, wysokość dodatków dla personelu medycznego za tzw. gotowość, za pracę w systemie zmianowym oraz w zespole wyjazdowym pogotowia ratunkowego.
