Mowa ciała odgrywa bardzo istotną rolę w komunikacji z otoczeniem. Najczęściej są to sygnały wysyłane i odbierane nieświadomie. Pozawerbalny przekaz jest często wykorzystywany w życiu zawodowym zarówno przez przełożonych, jak i podwładnych, negocjatorów, handlowców, kadrowców…
Umiejętność świadomego odczytywania pozawerbalnego przekazu i kontrolowania własnych zachowań może być bardzo przydatnym narzędziem w pracy. Z jednej strony pozwala na ocenę stosunku rozmówcy do przekazywanych treści i otoczenia, z drugiej daje możliwość korygowania niektórych własnych postaw i odruchów, by w konsekwencji wywrzeć wpływ na rozwój sytuacji. Jak ludzie reagują, gdy są zdenerwowani, zainteresowani, znudzeni lub niepewni?
Pozytywne nastawienie
Już przed rozpoczęciem rozmowy możesz ocenić, czy dana osoba jest Tobie przychylna. Optymistyczne nastawienie i zainteresowanie rozmówcy najczęściej wyrażają się poprzez pochylenie ciała w kierunku słuchanej osoby lub obrót w kierunku mówiącego pod kątem 45 stopni. Dobry nastrój okazywany jest też przez uśmiech. Jeśli partner uśmiecha się angażując przy tym wszystkie mięśnie twarzy (również te wokół oczu), wówczas możesz być pewny, że jest to zachowanie szczere, nie wymuszone. Jeśli śmieją się tylko usta to masz raczej do czynienia z osobą, która skrywa swoje prawdziwe uczucia. Uśmiech „półbęgkiem” świadczy bardziej o ironii, a nie dobrym humorze. O pozytywnym nastawieniu mogą świadczyć otwarte dłonie, które mogą sugerować, że słuchacz jest ciekaw Twoich pomysłów i interesuje się tym, co masz mu do powiedzenia. Jeśli rozmowa będzie odbywała się w pozycji siedzącej, zwróć uwagę, czy rozmówca zwraca stopy ku Twojej osobie, jest to też swego rodzaju sygnał przychylności.
Zainteresowanie rozmową
Osoby, które są ciekawe co masz im do powiedzenia najczęściej pochylają się ku Tobie. W niektórych przypadkach mogą przechylać głowę tak, by uszy mogły lepiej odbierać to, co przekazujesz. Nie bez znaczenia jest mimika twarzy. Aktywny słuchacz unosi brwi, gdy słowa budzą jego zdziwienie, czy też marszczy je, gdy mowa jest o czymś, co go gniewa, denerwuje. Oznaką uważnego słuchania jest potakiwanie głową. Jeśli to ty chcesz przekazać komuś, że słuchasz go z zainteresowaniem, również możesz skinąć głową, jednak weź pod uwagę, że im więcej razy przytakniesz gestem, tym dłużej potrwa rozmowa. Twój partner poczuje się bowiem zachęcony do rozwijania kolejnych wątków rozmowy.
Zniecierpliwienie, rozkojarzenie
Przeciwieństwem zaangażowanego rozmówcy jest partner zniecierpliwiony. Zazwyczaj daje on dość czytelne sygnały, ze pora kończyć dialog. Rozbiegane spojrzenie, kręcenie się, stopy skierowane do wyjścia lub przesuwanie się w kierunku drzwi, przenoszenie ciężaru ciała z boku na bok. W takim przypadku warto przerwać dyskusję i wrócić do niej później, gdyż najprawdopodobniej myśli rozmówcy krążą wokół zupełnie innej sprawy, nie ma czasu na zapoznanie się ze szczegółami, lub jest po prostu zmęczony.
Pokora i szacunek
Jeśli chcesz okazać komuś szacunek zazwyczaj przyjmujesz postawę wyprostowaną. Nie podpierasz rąk pod bokami, nie przytupujesz nogą, a raczej starasz się stopy trzymać złączone, Twoja pozycja nie jest ani zbyt zamknięta, ani tez nazbyt otwarta. Pokorę najłatwiej wyczytać ze spojrzenia. Osoby, które nie będą się przeciwstawiać często opuszczają, czy też zniżają wzrok.
Postawa wycofana
Zbliżone do zachowań osoby pokornej są zachowania i gesty kogoś wycofanego i niepewnego siebie. Cechą charakterystyczną w tym przypadku jest postawa odchylona do tyłu, czy np. ukrywanie dłoni z tyłu tułowia, lub pod kolanami (gdy osoba ta siedzi). Osoba, która czuje się nieswojo może kręcić się, stukać piętami, zajmować się dłońmi, czy też paznokciami. Jeśli naprawdę czuje się niekomfortowo może pocierać czoło zasłaniając przy tym oczy przed oponentem, zamykać oczy, tak, jakby chciała odciąć się od bodźców zewnętrznych lub kierować swoje stopy w kierunku wyjścia z pomieszczenia.
Dominacja
Przeciwną postawą do wycofania i pokory jest dominacja. Osoba, która czuje się bardzo pewnie, lub np. przewodzi grupie najczęściej przyjmuje też określone pozycje. Po czym poznać osobę, która czuje się ważna? Zazwyczaj stoi w rozkroku, twardo podpierając ciało nogami. Przyjmuje też podobny sposób siedzenia. Jest to bardziej rozsiadanie się, zajmowanie więcej miejsca, niż jest potrzebne. Rozmówcy, którzy trzymają dłonie zamknięte lub nawet zaciśnięte są raczej silnymi osobowościami, to oni najczęściej przejmują kontrolę nad otoczeniem. Osoby o silnej pozycji można poznać po pewnym kroku, specyficznym sposobie chodzenia, stawianiu stóp poczynając od pięt.
Niechęć i irytacja
Nawet u bardzo taktownej osoby można rozpoznać niechęć. Jest ona wyrażana poprzez unikanie spojrzenia lub bardziej precyzyjnie „skaczące spojrzenie”, zamykanie oczu, zaciskanie ust. Osoby, które nie przejawiają woli rozmowy często odchylają tułów do tyłu. Dość charakterystyczne jest krzyżowanie rąk na piersiach tworząc barierę pomiędzy własną osobą, a rozmówcą. Nie zawsze splecione ręce są jednak oznaką zniechęcenia, czasem może być po prostu zimno, niektórzy krzyżują też ręce przysłuchując się z zaciekawieniem rozmowie. Ten gest nie jest więc jednoznaczny. O niechęci wyraźnie świadczy charakterystyczny grymas ust lub marszczenie brwi.
Zdenerwowanie
W niekomfortowych warunkach, podczas trudnej rozmowy często wykonujemy szereg gestów, nad którymi niezwykle trudno zapanować. Do nich należy częste mruganie, przygryzanie ust, czy nawet ich zaciskanie. Oznaką stresu może być także częste odgarnianie włosów z twarzy. Zdenerwowane osoby czasem masują czoło lub płatki uszu. Rozmawiając w pozycji stojącej zdenerwowana osoba przenosi ciężar ciała z boku na bok lub wykonuje kroki do przodu i do tyłu. Opanowanie swoich odruchów w sytuacjach stresujących jest trudne ze względu na fakt, iż to właśnie te drobne, z pozoru niezauważalne gesty mają rozładować napięcie.
Kłamstwo
Jeśli z jakiś przyczyn będziesz musiał/a skłamać zwróć uwagę, by nie wydało Ciebie Twoje własne ciało. Co zdradza osoby, które kłamią? Unikanie wzroku rozmówcy. To najczęściej spotykany unik w takich sytuacjach. Drugą oznaką, ze coś jest nie tak, jest drapanie się po nosie. To także domena osób uciekających się do kłamstwa. Oczywiście zdradzają nas różne inne nieartykułowane dźwięki, pochrząkiwanie, pomrukiwanie, przeciągłe wypowiadanie pojedynczych samogłosek, które mają zabić ciszę w trakcie obmyślania najlepszej odpowiedzi.
