Przy rozwiązywania umowy o pracę istnieje kilka możliwości prawnych, warto więc zapoznać się z każdą z nich, dzięki czemu unikniemy wielu najczęściej popełnianych błędów przez strony stosunku pracy. Istotne są również warunki formalne, które trzeba spełnić w razie zakończenia stosunku pracy, o czym również często się zapomina i dochodzi do licznych nieporozumień.
Kiedy następuje rozwiązanie umowy o pracę?
Do takiej sytuacji dochodzi w momencie dokonania określonej czynności prawnej przez pracownika lub pracodawcę, która jest jedno- lub dwustronna.
W takiej sytuacji istnieje kilka możliwości rozwiązania umowy o pracę:
- na mocy porozumienia stron,
- rozwiązanie umowy o pracę z wypowiedzeniem,
- rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia,
- wraz z upływem czasu, na który została ona zawarta,
- z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania była zawarta.
Rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron
Jest to najlepsza forma ustania zatrudnienia zarówno dla pracownika, jak i dla pracodawcy, opiera się na zgodnym oświadczeniu obu stron. Jest ono składane w większości przypadków przez pracownika do rozpatrzenia przez pracodawcę, który może przystać na propozycję i wtedy od razu dochodzi do rozwiązania umowy o pracę lub też nie wyrazić na nią zgody. W takiej sytuacji każdy przypadek rozpatruje się indywidualnie.
Istotne jest, aby takie oświadczenie zostało złożone w formie pisemnej oraz zawierało termin obowiązywania umowy. Taka forma rozwiązania umowy dotyczy każdego rodzaju umowy o pracę: zawartej na czas określony lub nieokreślony, w przypadku tego drugiego wariantu strony muszą wspólnie ustalić termin zakończenia współpracy.
Rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron nie wymaga podawania konkretnej przyczyny, dla której pracownik decyduje się zrezygnować ze stanowiska, takie działania można również podjąć będąc w okresie ochronnym czyli podczas urlopu, czy nieobecności związanej z problemami zdrowotnymi, co więcej mogą tego dokonać także kobiety w trakcie ciąży oraz urlopu macierzyńskiego.
Rozwiązanie umowy o pracę z wypowiedzeniem oraz bez wypowiedzenia
Każda ze stron ma prawo do rozwiązania w ten sposób umowy o pracę, o czym mowa jest w Kodeksie Pracy, w momencie upłynięcia okresu wypowiedzenia automatycznie umowa o pracę ulega rozwiązaniu.
Wiele osób w dzisiejszych czasach początkowo zostaje zatrudniona na okres próbny, który wynosi maksymalnie 3 miesiące, pracodawca w ten sposób chce upewnić się, że pracownik nadaje się do pracy w jego firmie. Będąc zatrudnionym w ten sposób również można złożyć wypowiedzenie.
Istnieje kilka okresów wypowiedzenia umowy o pracę:
- 3 dni robocze w przypadku, gdy okres próbny nie przekracza 2 tygodni,
- tydzień w przypadku, gdy okres próbny trwa dłużej, niż 2 tygodnie,
- 2 tygodnie w przypadku, gdy okres próbny trwa 3 miesiące.
W przypadku, gdy rozwiązujemy umowę o pracę bez wypowiedzenia, musimy złożyć odpowiednie oświadczenie na piśmie, w którym zawarte będzie pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie odwołania do sądu pracy.
Rozwiązanie umowy o pracę na czas określony
Gdy jesteśmy zatrudnieni na ten rodzaj umowy możemy rozwiązać ją wraz z upływem czasu, na jaki została zawarta, na mocy porozumienia stron, poprzez oświadczenie którejś ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia lub z zachowaniem dwutygodniowego okresu wypowiedzenia, co zostało określone przy zawieraniu umowy.
Tutaj wypowiedzenie nie będzie możliwe, jeśli w umowie nie jest zawarta klauzula o prawie do jej rozwiązania za wypowiedzeniem. Jeśli spotkamy się z sytuacją, w której mimo wszystko zostaniemy zwolnieni i potraktowani niezgodnie z Kodeksem Pracy, mamy prawo skierować sprawę do Sądu Pracy, gdzie możemy walczyć nie tylko o przywrócenie do pracy (pod warunkiem, że nie upłynął jeszcze termin, do którego miała trwać umowa), ale również o odszkodowanie.
Rozwiązanie umowy o pracę na czas nieokreślony
Dokonujemy tego poprzez złożenie właściwego oświadczenia woli w formie pisemnej przez jedną ze stron, w tym momencie rozpoczyna się automatycznie okres naszego wypowiedzenia, a po jego zakończeniu umowa ulega rozwiązaniu bez względu na to, czy druga strona wyraża na to zgodę czy też nie.
W przypadku tego rodzaju umowy mamy do czynienia z trzema okresami wypowiedzenia: 2 tygodnie (gdy pracowaliśmy w firmie krócej niż pół roku), miesiąc ( gdy pracowaliśmy w firmie ponad pół roku) oraz 3 miesiące (gdy pracowaliśmy w firmie minimum 3 lata).
Jeśli stroną rozwiązującą umowę jest pracodawca ma on obowiązek wskazać przyczynę, która uzasadnia wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy, w innym przypadku takie oświadczenie nie będzie uznane za prawnie uzasadnione. Pamiętajmy też, że w pewnych okolicznościach pracownik chroniony jest przed wypowiedzeniem, dotyczy to osób, którym na przykład do osiągnięcia wieku emerytalnego pozostało maksymalnie 4 lata, kobiet, które są w ciąży lub na urlopie macierzyńskim oraz osobom, które są na urlopie wychowawczym chyba, że firma ogłosi upadłość lub likwidację.
Pracownik natomiast ma prawo rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia w momencie, gdy otrzyma orzeczenie lekarskie, w którym stwierdza się szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na jego zdrowie, a niemożliwe jest przeniesienie go do innej pracy lub w przypadku, gdy pracodawca dopuścił się naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika.