Jak być asertywnym?

Asertywność jest kojarzona w głównej mierze ze sztuką mówienia „nie”, lecz w praktyce jest to termin o znacznie większym zasięgu. Poprzez asertywność należy również rozumieć umiejętność wyrażania własnego zdania, przyjmowania krytyki i pochwał oraz właściwej samooceny. Jest to zatem wyróżniająca się określonymi cechami postawa, której każdy może się nauczyć.

Dlaczego asertywność popłaca?

Asertywność nie jest predyspozycją wrodzoną, ale nabytą – to dobra wiadomość dla tych wszystkich osób, które z powodu jej braku czują się gorsze i wykorzystywane przez innych. Jest ona czymś, co bardzo w życiu pomaga – zarówno na niwie prywatnej, jak i zawodowej. Wymienić można wiele powodów, dla których warto się jej nauczyć. Osoby asertywne:

• są pewne siebie i wierzą we własne możliwości,
• potrafią efektywnie zarządzać czasem,
• nie boją się brania odpowiedzialności za swoje życie,
• wywierają pozytywny wpływ na otoczenie.

Człowiek asertywny panuje nad emocjami i nie ma problemu z przyjmowaniem konstruktywnej krytyki. Opinie na różne tematy potrafi wypowiadać w taki sposób, by nikogo nie urazić. Agresja – tak fizyczna, jak i słowna – jest mu całkowicie obca. Zna swoją wartość i nie ma potrzeby posiadania racji czy udowadniania komuś czegoś za wszelką cenę. We wszystkim jest szczery i autentyczny, nie odczuwa paraliżującego lęku, jest też świadomy swoich praw i potrafi je egzekwować. Zna własne granice, co czyni go mniej podatnym na stres i presję wywieraną przez otoczenie. O kimś takim mówi się, że to osoba z zasadami.

Zaufaj sobie i bądź asertywny

Co zrobić, by stać się człowiekiem asertywnym? Nie jest to łatwa sprawa – w pierwszej kolejności trzeba sobie zaufać i w siebie uwierzyć. Osoba asertywna jest w pełni świadoma swoich myśli, uczuć oraz mocnych i słabych stron. Wie doskonale, że najważniejsze to pracować nad wadami i eksponować zalety – w przeciwnym razie nie mam mowy o polubieniu siebie. Należy zatem sobie uzmysłowić, że jest się kimś niepowtarzalnym, o unikalnych cechach i umiejętnościach – i przestać porównywać się do innych oraz dążyć do sprostania ich oczekiwaniom. Warto nieustannie pamiętać o tym, iż najprostszym sposobem na unieszczęśliwienie siebie jest uszczęśliwianie wszystkich dookoła.

Czynników sprawiających to, że ludzie mają kłopoty z samoakceptacją, wymienić można sporo. Są to m. in.:

• wychowanie,
• uwarunkowania kulturowe,
• brak wzorców i autorytetów,
• porażki,
• przeszłość.

Analizuj nieasertywne zachowania

Ważnym krokiem na drodze do poprawy jakości życia jest umiejętność logicznego analizowania nieasertywnych zachowań. Każdy ma chyba ich świadomość, co objawia się chociażby niezadowoleniem ze swojej postawy i reakcji w określonej sytuacji. Kluczowe pytanie w tym momencie brzmi: „Co spowodowało takie właśnie zachowanie?”. Zawsze pojawia się jakiś hamulec, np. strach przed odrzuceniem czy obawa, że ktoś się obrazi etc. Wiedząc, co konkretnie nas ogranicza, jesteśmy w stanie stawić temu czoła. Jednakże aby analiza nie okazała się daremna, należy podjąć kroki mające za zadanie zmienić postępowanie. W tym celu warto:

• wypisać na kartce korzyści płynące z asertywności,
• wyobrazić sobie właściwą reakcję i starać się utrzymać ten stan możliwie jak najdłużej,
• pomyśleć o przyszłości – ludzie często pomijają ten aspekt, a tymczasem wszystko to, co robimy tu i teraz, rzutuje na przyszłe wydarzenia z naszym udziałem.

Ważne wskazówki pomocne przy byciu asertywnym

Oprócz tego wskazane jest też mieć na względzie kilka istotnych przesłanek pomagających w zwiększeniu asertywności.

• Stanowczy i zdecydowany głos – osoba asertywna nie mówi cicho. Jej przekaz jest jasny i czytelny, zaś zdolności komunikacyjne kształtują się na wysokim poziomie. Wypowiadając się, nie unika kontaktu wzrokowego z rozmówcą, a język jej ciała pozostaje w zgodzie ze słowami.
• Postawa ciała – symbolizuje pewność siebie. Nie wolno się garbić, chować głowy w ramiona itp.
• Nie tłumacz się – kiedy odmawiasz, nie masz obowiązku wyjaśniać przyczyn swojej decyzji tylko po to, by rozmówca nie poczuł się urażony. Gdy zaczniesz się usprawiedliwiać, stracisz we własnych oczach wiarygodność, zaś drugiej stronie da to zielone światło do tego, by skłonić cię do tego, na co tak naprawdę nie masz wcale ochoty.
• Naucz się przyjmować komplementy i krytykę. Słysząc coś miłego na swój temat, ludzie często reagują słowami „to nic takiego”, „tak mi się po prostu udało” itp. Słysząc pochwałę, grzecznie podziękuj i nie wdawaj się w dyskusję. Natomiast gdy ktoś cię skrytykuje, to nade wszystko trzymaj nerwy na wodzy – powiedz uprzejmie, że przemyślisz sprawę. Jeśli zaś nie zgadzasz się z krytyką, krótko i treściwie uzasadnij dlaczego – pamiętaj, że nie musisz z pokorą przyjmować wszystkiego, co ci się nie podoba. I tu ważna uwaga – ty też masz prawo do skrytykowania kogoś. Grunt, aby opinia taka była uzasadniona i rzeczowa.
• Stosuj strategię zaciętej płyty – doskonale sprawdzi się ona w sytuacji, gdy ktoś nie słucha twoich argumentów. Powtarzaj je w niezmienionej formie dotąd, aż wreszcie zostaną zauważone.
• Nie pozwól, by podczas rozmowy emocje wzięły górę nad zdrowym rozsądkiem – w przeciwnym razie nietrudno o bezsensowną kłótnię.