Skandynawia powoli staje się prawdziwym rajem dla emigrantów zarobkowych. Norwegia i Szwecja to dwa główne kierunki wyjazdów „za chlebem” – różnica między nimi polega na tym, że ta ostatnia otworzyła dla Polaków swój rynek pracy.
Wyjazd do Szwecji może dla wielu osób okazać się przysłowiowym strzałem w dziesiątkę. Zarobki należą tam do najwyższych w Europie, bezrobocie jest niskie, a warunki pracy przyzwoite. Ci, którym udało się już nieco zaaklimatyzować na miejscu twierdzą także, że Szwedzi są po prostu miłymi ludźmi.
Warunki pracy w Szwecji
Podobnie, jak w Norwegii, płace minimalne są w Szwecji regulowane na mocy umów zbiorowych pomiędzy pracodawcami a związkami zawodowymi i są różne dla różnych branż. Nigdzie nie są natomiast niskie. W sektorze przedsiębiorstw przeciętna płaca w 2012 roku wynosiła od 25 do 30 000 koron miesięcznie, co w przeliczeniu daje minimum 2100 euro.
Tydzień pracy trwa – tak jak w Polsce – 40 godzin. Możliwe są także nadgodziny, jednak nie więcej niż 200 w ciągu roku. Co ciekawe, rodzice dzieci poniżej 8-go roku życia mogą starać się o skrócenie czasu pracy nawet o 1/4. Każdemu pracownikowi należy się także co roku aż 25 dni urlopu, a w przypadku wielu branż – nawet więcej. Podobnie, jak sprawa płac, jest to kwestia ustaleń pomiędzy związkami zawodowymi a pracodawcami.
Tym, co może budzić największe obawy, są natomiast wysokie podatki, które mogą pochłonąć olbrzymią część dochodów. Z drugiej strony – prawo do zasiłku zyskuje się tu już po przepracowaniu pół roku, przy czym w każdym z 6-ciu miesięcy wystarczy pracować zaledwie 2 tygodnie (80 godzin).
Poszukiwani pracownicy w Szwecji
Zdecydowanie najbardziej Szwedzcy pracodawcy cenią sobie wykształconych specjalistów. Na wymarzony „raj” mogą tu liczyć przede wszystkim lekarze (a także pielęgniarki) oraz informatycy, biotechnolodzy i inżynierowie. Narzekać na problemy z zatrudnieniem nie powinni też nauczyciele oraz przedstawiciele branży budowlanej i transportowej.
Szwecja jest także od wielu lat jednym z europejskich liderów pod względem ilości oferowanych prac sezonowych. W ogrodnictwie i rolnictwie – między innymi przy zbiorach runa leśnego i truskawek – co roku pracują tysiące polskich studentów.
Formalności wyjazdu do pracy w Szwecji
Praca w Szwecji jest pod względem formalności niemal wymarzona pod względem formalności. Przede wszystkim – nie potrzebujemy żadnych wiz ani pozwoleń na pobyt. Wystarczy dowód osobisty, dzięki któremu możemy wjechać do kraju.
Najciekawsze jest to, że umowę możemy ze szwedzkim pracodawcą zawrzeć nawet ustnie! To niespotykane rozwiązanie nie tylko na skalę europejską, ale nawet i światową. Aż tak „różowo” jednak nie jest, bowiem oprócz umowy przyszły szef musi także przedstawić nam warunki zatrudnienia – a te muszą już być na piśmie.
Jedyną formalnością do spełnienia jest obowiązek uzyskania zezwolenia na pobyt, jeśli ma on trwać dłużej niż 3 miesiące. W tym celu wystarczy złożyć stosowny wniosek jeszcze przed wyjazdem w warszawskiej ambasadzie Szwecji lub – już po przyjeździe na miejsce – w dowolnym oddziale Urzędu Migracyjnego. Nie trzeba też występować o prawo do pobytu natychmiast, bowiem pracownik ma na to aż kwartał. Uzyskanie zezwolenia na pobyt jest całkowicie darmowe, a samo zezwolenie jest ważne przez 5 lat i można je dowolną ilość razy przedłużać.
Jak znaleźć pracę?
Wprawdzie niemal kaszty Szwed dobrze posługuje się językiem angielskim, ale do znalezienia sensownej posady zwykle to nie wystarczy – potrzebne są przynajmniej solidne podstawy szwedzkiego. Oprócz przygotowania profesjonalne wyglądającego CV powinniśmy więc przed wyjazdem zainteresować się ofertą szybkich kursów językowych.
Zdecydowanie najlepszym natomiast sposobem na znalezienie pracy jest wykorzystanie znajomości. Szwedzi – jak mało który naród – przykładają olbrzymia uwagę do siły osobistych rekomendacji.
Drugim w kolejności miejscem powinien stać się urząd pracy (Arbetsförmedling). Bardzo dużo ofert pracy możemy znaleźć także na oficjalnej stronie internetowej państwowego biura pośrednictwa pracy (www.ams.se). W Szwecji – tak samo jak w Norwegii – prawdziwą skarbnicą intratnych ofert okazują się również branżowe związki zawodowe.
Nie wolno oczywiście zapomnieć o Internecie. Istnieje wiele miejscowych portali rekrutacyjnych (takich, jak choćby popularna strona www.eniro.se), w których znajdziemy mnóstwo ciekawych anonsów. Nie zawodzi też sposób nieco bardziej tradycyjny czyli, przeglądanie poniedziałkowych wydań lokalnych dzienników i tygodników.
Życie w Szwecji
Praca w Szwecji popłaca, ale też poziom zarobków przekłada się na wysoki poziom podatków – 12% VAT na żywność czy chociażby podatek dochodowy, którego najniższy poziom startuje od 25%.
Wysokie są również koszty życia. Ceny w Szwecji – podobnie jak zarobki – należą do najwyższych w Europie. Żywność jest tu średnio o 15 – 20% wyższa niż w Polsce. Do tego doliczyć trzeba wynajem mieszkania, który może nam „zjeść” większą część pensji.
Średnie wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw w roku 2012 wynosiło od 25 do 30 000 koron. Jedynie lekarze oraz wysokiego szczebla reprezentanci branży finansowej zarabiali więcej.
W przypadku osoby samotnej wynajem kwatery (mała kawalerka itp.) to przeciętny wydatek rzędu 3 000 koron, dwupokojowe mieszkanie zwykle około 5 000. Ceny mogą być oczywiście wyższe i zależą zarówno od lokalizacji, jak i standardu wykończenia i wyposażenia. Do tego należy doliczyć nawet 3 – 4 tysiące koron miesięcznie na wyżywienie. W kieszeni i tak pozostaje jednak jeszcze całkiem spora suma.
Warto też pamiętać, że o szwedzkim systemie socjalnym krążą już legendy. Nie ma w Europie drugiego kraju o równie rozwiniętym „socjalu” – zasiłki, opieka społeczna, platforma emerytalna… Nikt, kto legalnie przebywa i pracuje (lub pracował) w tym kraju nie jest pozostawiony samemu sobie.
Jeśli chodzi o warunki kulturowo-społeczne, to niewątpliwie największą barierą dla Polaka będzie język, który jest po prostu trudny. Najłatwiej będzie się go z pewnością nauczyć osobom mówiącym po niemiecku. Na szczęście w codziennym życiu wystarczająca jest dobra znajomość angielskiego. Szwedzi uczą się go już od najmłodszych lat i większość z nich włada nim płynnie.
Sami Szwedzi są ludźmi generalnie miłymi i przyjaźnie nastawionymi do świata. I trudno się dziwić, bo przecież – z punktu widzenia poziomu życia – wielu powodów do zmartwień raczej nie mają…
