Ból pleców to przykra i uciążliwa dolegliwość, która dotyka obecnie ludzi w różnym wieku i ma nierozerwalny związek z siedzącym trybem życia. Spędzanie wielu godzin przed komputerem to dla większości z nas codzienność, ale nie zawsze zastanawiamy się nad wynikającymi z tego konsekwencjami. Tymczasem schorzenia kręgosłupa uchodzą za jedną z cywilizacyjnych chorób XXI wieku. Czy można im zapobiec?
Ważna rola kręgosłupa w pracy siedzącej
Kręgosłup odgrywa w ludzkim organizmie bardzo ważną rolę. Jest centralną częścią układu kostnego spełniającą trzy ważne funkcje:
- ochronną,
- ruchową,
- podporową.
Współpracują z nim mięśnie, bez których nie byłoby możliwe utrzymanie ciała w pozycji innej niż pionowa – kręgosłup uległby wówczas złamaniu, ponieważ nie byłby w stanie wytrzymać obciążenia głowy oraz tułowia. Dlatego właśnie tak ważne jest to, by wzmacniać mięśnie – gdy tracą elastyczność, sprzyja to rozwijaniu się stanów chorobowych.
Z czego wynika przeciążenie kręgosłupa?
W znakomitej większość przypadków ból pleców to rezultat przeciążenia kręgosłupa – tutaj zaś kluczowe znaczenie ma długotrwała pozycja siedząca charakterystyczna nie tylko dla pracy przy komputerze, ale również i dla wielu innych czynności wykonywanych każdego dnia, np. dla oglądania telewizji czy jazdy samochodem. Warto uzmysłowić sobie, iż jest to niebezpieczne dla zdrowia w znacznie większym stopniu niż np. chodzenie bądź leżenie. Dzieje się tak dlatego, ponieważ na człowieka oddziałuje jednocześnie kilka czynników, spośród których najważniejsze to:
- nieprawidłowa postawa ciała,
- źle zorganizowane stanowisko pracy,
- nieodpowiednie warunki – niewłaściwe oświetlenie, przeszkadzający hałas etc.,
- powtarzalność pewnych czynności,
- stres towarzyszący pracy.
Wszystko to powoduje bóle pleców oraz mnóstwo dolegliwości, żeby wspomnieć chociażby o bólu głowy, nadciśnieniu, żylakach, hemoroidach, problemach z krążeniem, zaburzeniach oddychania czy kłopotach ze wzrokiem.
Organizacja stanowiska pracy siedzącej
Aby zapobiec bólowi pleców należy zwrócić uwagę na kilka ważnych kwestii. Jedną z nich jest dostosowane do indywidualnych potrzeb i możliwości stanowisko pracy – jego funkcjonalność powinna być tym bogatsza, im więcej czasu zajmuje praca. Tutaj duże znaczenie mają m. in.:
- wysokość i powierzchnia biurka,
- krzesło z 5-punktową podstawą z kółkami, podłokietnikami oraz z regulacją wysokości i ustawień siedziska oraz oparcia,
- monitor umieszczany w odpowiedniej odległości od oczu – od 45 do 70 cm,
- przydatne akcesoria takie jak np. podpórki na dokumenty czy podnóżki,,
- oświetlenie – najlepiej pracować przy świetle dziennym.
O czym pamiętać podczas pracy siedzącej?
Osoby spędzające sporo czasu w pozycji siedzącej powinny też koniecznie pamiętać m. in. o:
- częstych zmianach pozycji – idealnym rozwiązaniem jest posiadanie takiego stanowiska pracy, które umożliwia wykonywanie niezbędnych czynności naprzemiennie w pozycji siedzącej i stojącej,
- systematycznych przerwach – przyjmuje się, iż najbardziej optymalnym rozwiązaniem jest robienie sobie 5-minutowej przerwy po godzinie pracy, przy czym niezwykle jest to, by przerwę spędzić aktywnie i nie przy biurku,
- swobodnym opieraniu stóp o podłogę i układaniu rąk na biurku, co ma na celu odciążenie nadgarstków,
- wyposażeniu stanowiska pracy w taki sposób, by wszystko, co jest potrzebne, mieć zawsze pod ręką,
- stosowaniu podstawek oraz zewnętrznej klawiatury przy pracy z komputerem przenośnym.
Zmiana nawyków przy pracy siedzącej
Chcąc uniknąć bólu pleców będącego rezultatem siedzącego trybu życia, trzeba bezwzględnie zmienić niektóre przyzwyczajenia, które przyczyniają się do pogłębiania dolegliwości. W ramach ciekawostki nie zaszkodzi przy tej sposobności nadmienić, iż znakomita większość czynnych zawodowo osób – bo aż ok. 70 proc. – pracuje w pozycji siedzącej, co zajmuje przeciętnie jakieś 10 lat. To dużo – tym bardziej zatem nie wolno bagatelizować omawianego tematu. Jakie zatem aspekty codzienności – oprócz opisanych powyżej – wymagają wzmożonej uwagi?
- Aktywny wypoczynek – na przestrzeni ostatnich paru lat zaszły co prawda w tym obszarze niemałe zmiany, ale wciąż zbyt wielu Polaków woli wolny czas spędzać przed telewizorem czy komputerem. Ruch jest tymczasem niezbędny, by utrzymać mięśnie i kręgosłup w dobrej kondycji przez długi czas. Opcji do wyboru jest mnóstwo: pływanie, jazda na rowerze, jogging etc. Do tego powinny dołączyć regularne ćwiczenia – trzy razy w tygodniu to minimum – rozciągające oraz siłowe. Rzecz jasna aktywność fizyczna najlepsze efekty przynosi wówczas, jeśli jest połączona ze zdrową dietą.
- Jakość snu – nie chodzi jedynie o to, by przespać w nocy określoną liczbę godzin. Niebagatelne znaczenie mają warunki, a więc przede wszystkim prawidłowo dobrany materac – jeśli jest nieodpowiedni, ból pleców towarzyszący porannemu wstawaniu staje się niestety normą.
- Umiar – nie wolno brać na swoje barki zbyt wiele, i to dosłownie. Wieloma obowiązkami należy dzielić się z bliskimi.
- Prawidłowe wykonywanie różnych czynności – np. uginanie kolan i prostowanie pleców przy podnoszeniu czegoś z podłoża, równomierne rozkładanie ciężaru na obie strony ciała, mycie głowy podczas brania prysznica itp.