Policjant jako przedstawiciel służb mundurowych to osoba, która spełniać musi wiele kryteriów, zwłaszcza tych związanych z etyką, postawą, czy moralnością. Zawód niejednokrotnie niedoceniany przez społeczeństwo, czasem traktowany z ironią (któż nie spotkał się z określeniem „miśki”, czy „krawężniki”), tymczasem to profesja dla ludzi, którzy mają w sobie wiele odwagi, świetną kondycję psychiczną i fizyczną i dość wygórowane normy moralne.
Zadania nałożone na policjantów to zapobieganie przestępczości i jej zwalczanie oraz ochrona „porządku publicznego”. Zapobieganie wiąże się m.in. z szeroko rozumianą edukacją społeczeństwa i ochroną. Edukacja dotyczy różnych sfer życia, począwszy od akcji związanych z ruchem drogowym, jak np. udostępnianie urządzeń symulujących zachowanie samochodu w czasie wypadku do „osobistego przetestowania”, po pogadanki ze starszymi osobami na temat złodziejskich metod „na wnuczka” itp. Najbardziej spektakularne działania policji związane z ochroną „porządku publicznego” mają zazwyczaj miejsce podczas meczy piłkarskich, czy np. w czasie organizowanych przez rozmaite grupy marszy i demonstracji. Zwalczanie przestępczości ma szeroki wymiar, tak jak szeroka jest wyobraźnia ludzi, którzy przestępstw dokonują. Niejednokrotnie wiąże się to z narażaniem zdrowia i życia policjantów, dlatego ten zawód jest uznawany za jeden z najbardziej niebezpiecznych.
Działania policjantów są uzależnione od wydziału, do którego są przypisani. Główne sekcje policji to prewencja, kryminalistyka, walka z korupcją, walka z przestępczością gospodarczą, walka z cyberprzestępczością, konwoje i ruch drogowy.
Prewencja
Do zadań jednostek zajmujących się prewencją należą m.in.:
- wykonywanie zadań związanych z prowadzeniem operacji policyjnych w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa i porządku publicznego,
- udział w działaniach pościgowo – blokadowych za niebezpiecznym przestępcą,
- ochrona porządku publicznego w czasie konstytucyjnie określonych stanów nadzwyczajnych, katastrof naturalnych i awarii technicznych,
- ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego podczas pobytu przedstawicieli obcych państw,
- ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego podczas legalnych zgromadzeń publicznych oraz w czasie imprez masowych i protestów społecznych,
- przywracanie porządku publicznego w przypadkach zbiorowego naruszenia prawa.
Kryminalistyka
Tu wyróżnić trzeba trzy obszary działalności policji, którymi zajmuje się wydział kryminalny, wydział wywiadu kryminalnego i laboratoria kryminalistyczne. Do zadań pierwszego z nich należą:
- realizacja czynności operacyjno – rozpoznawczych i dochodzeniowo – śledczych w sprawach o tematyce przestępstw przeciwko: życiu i zdrowiu, wolności, wolności seksualnej i obyczajności, wymiarowi sprawiedliwości, porządkowi publicznemu, wiarygodności dokumentów, mieniu, przestępstw narkotykowych, przestępstw popełnionych przez pseudokibiców i przestępstw dotyczących nawoływania do nienawiści na różnym tle,
- nadzór, koordynacja i realizacja czynności poszukiwawczych na wyznaczonym terenie.
Wydział wywiadu kryminalnego zajmuje się przede wszystkim prowadzeniem i obsługą zbiorów informacyjnych Policji, wykonywaniem analiz kryminalnych oraz współpracą z zagranicznymi formacjami policyjnymi.
Laboratoria kryminalistyczne wykonują szereg zadań z zakresu techniki kryminalistycznej oraz badań kryminalistycznych. Czynności, które podejmują laboratoria to m.in.:
- planowanie, organizowanie, koordynowanie, realizowanie, a także nadzorowanie techniczno-kryminalistycznego zabezpieczenia procesu wykrywczego poprzez:
- wykonywanie ekspertyz kryminalistycznych na rzecz Policji i innych organów procesowych,
- udzielanie pomocy, a w razie potrzeby uczestniczenie w oględzinach i innych czynnościach procesowych dotyczących najpoważniejszych przestępstw,
- prowadzenie kartotek i innych zbiorów kryminalistycznych.
- uczestniczenie w pracach badawczo – wdrożeniowych z zakresu techniki kryminalistycznej,
- Współpraca z uczelniami i innymi instytucjami w zakresie techniki kryminalistycznej i badań kryminalistycznych.
Walka z korupcją
Walka z korupcją to przede wszystkim zapobieganie i zwalczanie przestępstw korupcyjnych w obszarach życia publicznego, takich jak służba zdrowia, szkolnictwo, zamówienia publiczne, prywatyzacja, administracja państwowa i samorządowa. Do tego wydziału zgłaszają się osoby, które miały do czynienia z łapownictwem, czy płatną protekcją. Policja zajmuje się też przestępstwami związanymi z przekupstwem wyborczym (przyjęcie korzyści za głosowanie), łapownictwem gospodarczym i sportowym.
Walka z przestępczością gospodarczą
Tzw. policja gospodarcza zwalcza przestępczość związaną m.in. z:
- obrotem gospodarczym, kapitałowym i bankowym, pieniędzmi i papierami wartościowymi,
- prawem własności intelektualnej i przemysłowej,
- przestępstwami komputerowymi,
- użyciem elektronicznych instrumentów płatniczych,
- podatkami, cłami i dewizami,
- obrotem paliwami, metalami i innymi produktami pozyskanymi nielegalnie,
- fałszerstwami i oszustwami w związku z działalnością gospodarczą,
- przeciwko środowisku,
- łamaniem prawa budowlanego,
- działalnością ubezpieczeniową.
- “Prania brudnych Pieniędzy”,
Policja ta poszukuje też majątku pochodzącego z dokonanych przestępstw oraz monitoruje internet w zakresie przestępczości gospodarczej.
Walka z cyberprzestępczością
To stosunkowo nowy zakres działalności policjantów. Pracownicy tego wydziału zajmują się:
- prowadzeniem ukierunkowanego monitoringu internetu pod kątem ujawniania zamieszczania i rozpowszechniania treści prawnie zabronionych oraz zdarzeń o charakterze przestępczym,
- ujawnianiem i zwalczaniem przestępstw popełnianych na szkodę lub przy użyciu systemów i sieci komputerowych oraz teleinformatycznych i telekomunikacyjnych,
- ustalaniem sprawców przestępstw wykorzystujących technologie i sieci teleinformatyczne w przestępczej działalności,
- współpracą z administratorami sieci komputerowych, providerami oraz przedstawicielami firm softwaerowych i telekomunikacyjnych w zakresie monitorowania zdarzeń o charakterze przestępczym,
- pomocą w planowaniu, przygotowaniu i realizacji spraw, w których wymagane są wiedza i umiejętności związane z zaawansowanymi rozwiązaniami technicznymi,
- współpracą z organami państwa i innymi podmiotami krajowymi i międzynarodowymi w zakresie wymiany informacji dotyczących nowych zjawisk przestępczych związanych z rozwojem technik informatycznych dla potrzeb prowadzonej pracy operacyjno – rozpoznawczej.
Konwoje
Policja jest też tym organem, która zabezpiecza transport osób, pieniędzy oraz innych wartości wymagających ochrony, tj.:
- współdziałanie z sądami i prokuratorami w zakresie zabezpieczenia rozpraw sądowych z udziałem osób pozbawionych wolności, będących członkami zorganizowanych grup przestępczych,
- organizowanie i realizowanie konwojów osób z aresztów śledczych, zakładów karnych, zakładów poprawczych, młodzieżowych ośrodków wychowawczych i policyjnych izb dziecka do sądów, prokuratur, zakładów opieki zdrowotnej (na badania lub leczenie) i na miejsce czynności procesowych w terenie,
- organizowanie i realizowanie konwojów osób pozbawionych wolności, których udział w czynnościach procesowych wymaga przetransportowania ich do innej jednostki penitencjarnej,
- wykonywanie konwojów i doprowadzeń osób przekazywanych w ramach umów międzynarodowych,
- realizowanie i koordynowanie doprowadzeń osób uchylających się od obowiązku stawienia się na wezwanie uprawnionych organów, które zatrzymane zostały przez policjantów z komend miejskich/powiatowych Policji na podstawie nakazów doprowadzenia z miejsca zamieszkania lub zatrzymanych w związku z ukrywaniem się przed organami wymiaru sprawiedliwości,
- zapewnienie doraźnej opieki i właściwych wychowawczo warunków pobytu nieletnim umieszczonym w PID,
- prowadzenie działalności wychowawczo-opiekuńczej, kulturalno-oświatowej i sportowo-rekreacyjnej z nieletnimi umieszczonymi w PID,
- współpraca z komórkami Policji do spraw nieletnich i patologii w zakresie ujawniania i rozpoznawania środowisk oraz zdarzeń stanowiących źródło demoralizacji i przestępczości nieletnich, a także zaniedbań opiekuńczo – wychowawczych i konieczności podjęcia działań profilaktycznych,
- konwojowanie ładunków pocztowych na wyznaczonym terenie .
Ruch drogowy
Policjanci z wydziału ruchu drogowego są jedną z najbardziej rozpoznawalnych grup policjantów. Co dzień można ich spotkać, o miejscach, gdzie „suszą” słychać w radio, a niekiedy dochodzi też do bliższego poznania pań i panów z „drogówki”. Wydział organizuje różnego rodzaju kampanie społeczne mające na celu eliminację zagrożeń na drodze. Ostatnio propagowana jest akcja „Nie [przy]dzwoń za kierownicą”, ale takich kampanii jest wiele, podobnie jak wiele jest zagrożeń, począwszy od ochrony dzieci w samochodzie, przez letnie i zimowe wyjazdy na ferie, skończywszy na trzeźwości kierowców. Do głównych zadań policji drogowej należy zaliczyć:
- prowadzenie nadzoru nad organizacją i sposobem pełnienia służby na drogach w komórkach organizacyjnych jednostek Policji województwa,
- planowanie i koordynowanie działań kontrolno-represyjnych zmierzających do poprawy bezpieczeństwa użytkowników dróg,
- opiniowanie wniosków o wydanie zezwolenia na wykorzystanie dróg w sposób szczególny oraz opracowywanie koncepcji, planów i koordynowanie działań związanych z zabezpieczeniem tego rodzaju imprez,
- organizowanie, koordynowane i wykonywanie pilotaży transportów ponadnormatywnych oraz wykonywanie eskort policyjnych osób objętych szczególną ochroną,
- koordynowanie i prowadzenie działalności profilaktycznej w zakresie bezpieczeństwa w ruchu drogowym,
- ujawnianie przestępstw i wykroczeń drogowych oraz sprawowanie nadzoru nad bezpieczeństwem w ruchu drogowym na drogach województwa.
