Praca na kierowniczym stanowisku to nie lada wyzwanie – z tego m. in. względu, że wymaga zarządzania mniejszym lub większym zespołem. Przy tej sposobności bardzo często pojawia się pytanie o to, jak być dobrym szefem? Co to oznacza? W każdej branży – w zależności od jej specyfiki – są pożądane inne predyspozycje, niemniej jednak wyróżnić można kilka cech, którymi powinien odznaczać się szef.
Wiedza i doświadczenie dobrego szefa
Cechy przypisywane szefom idealnym można podzielić na dwie kategorie, a mianowicie na związane z wiedzą merytoryczną oraz zdolnościami interpersonalnymi. Nikt nie ma najmniejszych wątpliwości co do tego, że osoba piastująca kierownicze stanowisko powinna być do tego odpowiednio przygotowana. Liczą się tutaj:
- właściwe wykształcenie – mile widziane wyższe plus do tego studia podyplomowe,
- doświadczenie w zarządzaniu,
- znajomość języków obcych – obecnie wskazana nie tylko w firmach działających na rynkach międzynarodowych, ale i również i w tych o jedynie krajowym zasięgu.
W kwestii zdobywania wiedzy oraz przydatnych umiejętności menadżer nie spoczywa na laurach – uczestniczy w różnego rodzaju kursach oraz szkoleniach podnoszących kwalifikacje. Nieustannie dba o to, by poszerzać horyzonty, aczkolwiek niezmierne ważne jest to, aby teorię umieć wykorzystywać w praktyce.
Dobry szef szanuje pracowników
Zdolności interpersonalne to już znacznie szerszy obszar, a zacząć należy od okazywania szacunku pracownikom. Dobry szef nigdy na nikogo nie patrzy z góry – z poszanowaniem odnosi się do wszystkich podwładnych i nie ma tu znaczenia to, czym się oni zajmują. Pracownicy niejednokrotnie skarżą się na to, że przełożeni odnoszą się do nich w lekceważący sposób, zwracają im uwagę przy współpracownikach czy podnoszą na nich głos – jest to niedopuszczalne. Wysoka kultura osobista jest niezbędna do tego, by można było mówić o skutecznym zarządzaniu ludźmi.
Łatwość nawiązywania kontaktów na linii szef – pracownik
Kolejną cechą jest łatwość nawiązywania kontaktów. Szef musi być osobą komunikatywną wyrażającą się w jasny i zrozumiały sposób. Wyjaśnia wszystkie sprawy, nie zostawiając miejsca na niedomówienia i wątpliwości. Dzięki temu pracownicy doskonale znają zakres swoich obowiązków i wiedzą, co mają robić. Jeżeli dobrze wywiązują się ze swoich zadań – są chwaleni, jeśli natomiast popełniają błędy – spotykają się z merytoryczną krytyką. Żadnym wyczynem nie jest zganić kogoś za to, że coś poszło mu nie tak – sztuką zaś jest to, by wskazać niedociągnięcia i zaoferować pomoc. I uczynić to tak, by zmotywować pracownika do dalszej pracy, a nie zniechęcać go. Krytykując podwładnego, trzeba trzymać się faktów – a więc odnosić się do konkretnej sytuacji i nie robić przytyczek osobistych. Nie wolno też zapominać o celebrowaniu sukcesów – to sprawia, że pracownicy czują się doceniani oraz zmobilizowani do wydajniejszego i efektywniejszego działania. Łatwiej też przychodzi im identyfikowanie się z firmą.
W nawiązywaniu kontaktów istotną rolę odgrywa umiejętność słuchania innych. Wielu nawet bardzo doświadczonych menadżerów niekiedy zapomina o tym, że nie są alfami i omegami – i że czasami dobrze jest posłuchać tego, co mają do powiedzenia podwładni oraz wyciągnąć z tego budujące wnioski. Dzięki takiej postawie zdobywa się zaufanie pracowników.
Idealny szef jest dla pracowników przykładem
Dobry szef jest przykładem dla zespołu, którym zarządza. Nie wymaga od niego tego, czego by sam od siebie nie egzekwował. To powoduje, że w oczach pracowników jest wiarygodny – a trudno mówić o rzetelności np. w sytuacji, gdy szef się notorycznie spóźnia, ale gani pracowników za to, że zdarza się im być niepunktualnymi. Nikt nie chce mieć za szefa hipokryty nie stosującego się do odgórnie przyjętych w firmie zasad. Wiadomo, że w każdym zakładzie pracy obowiązuje pewna hierarchia, ale nie jest to wcale równoznaczne z tym, że są równi i równiejsi. Jeśli ktoś jako szef obliguje innych do przestrzegania określonych reguł, sam w pierwszej kolejności powinien je respektować.
Szefostwo panuje nad emocjami
Dobry szef to człowiek potrafiący panować nad swoimi emocjami i trzymać nerwy na wodzy. Ma to niebagatelne znaczenie zwłaszcza w sytuacjach stresowych, gdy presja czasu jest ogromna. Nie można pozwolić sobie na wybuchy złości czy wyładowywanie się na pracownikach. Opanowanie to podstawa. W przeciwnym wypadku atmosfera w firmie jest fatalna i nie sprzyjająca produktywnej pracy. Przykład zawsze idzie z góry, zaś szef mający problem z samokontrolą nie ma najmniejszych szans na to, by stać się dla podwładnych autorytetem.
Spośród innych cech określających dobrego szefa można wymienić m. in.:
- obiektywizm – przy ocenie jakiejkolwiek sytuacji liczą się fakty, a nie prywatne widzimisię i indywidualne wyobrażenia,
- sprawiedliwość – nie wolno dawać forów komuś tylko dlatego, że bardziej się go lubi, bo np. jest bliskim znajomym,
- umiejętność prowadzenia negocjacji – to dla menadżera chleb powszedni, trzeba więc umieć wykazać się w tym zakresie,
- konsekwencja,
- systematyczność,
- kreatywność,
- zdolność empatii – pracownik to przede wszystkim człowiek. Podobnie zresztą jak szef, który wcale nie musi być służbistą, by skutecznie zarządzać zespołem.
