Jak rozwiązać umowę o pracę? Co napisać w wypowiedzeniu? Czy pracodawca może wypowiedzieć umowę o pracę w każdym momencie? Co powinien wiedzieć każdy pracownik, podczas wypowiedzenia umowy o pracę?
Umowa o pracę stanowi stosunek pracy, więc wszystkie czynności z nią związane, a szczególnie zawieranie jej, jak i rozwiązywanie, powinny być wykonane z zachowaniem obowiązujących zasad. Konkretne przepisy prawa znajdziemy w Kodeksie Pracy. Jakich reguł należy przestrzegać, aby wypowiedzenie było skuteczne?
Jednym z głównych problemów prawa pracy jest pogodzenie potrzeb obydwu stron. Pracodawcy chcą posiadać jak największą elastyczność w zawieraniu i zrywaniu umów o pracę, a pracownicy oczekują długich okresów ochronnych oraz wysokich odpraw. Roszczenia obydwu stron udało się jakoś pogodzić i stworzono prawo, które dokładnie reguluje wszystkie kwestie związane z umowami o pracę, a w szczególności z rozwiązywaniem ich.
Umowę o pracę można rozwiązać na kilka sposobów. Może do tego dość w konsekwencji porozumienia stron, przez złożenie oświadczenia jednej ze storn (tzw. wypowiedzenie umowy z zachowaniem terminu wypowiedzenia), z powodu upływu czasu, na jaki została ona zawarta lub w konsekwencji zakończenia wykonywania pracy, dla wykonania której zawarto tę umowę. Najpopularniejszą formą jest rozwiązywanie umowy za wypowiedzeniem.
Umowa o pracę – rozwiązanie za wypowiedzeniem
Na początek warto zastanowić się, czym jest wspomniane wypowiedzenie umowy. To nic innego jak jasne, jednostronne oświadczenie woli, które ma na celu zakończenie stosunku pracy. Jednostronne, czyli nie trzeba uzyskać zgody drugiej strony, aby do wypowiedzenia faktycznie doszło. Na skutek złożenia takiego dokumentu dokonuje się rozwiązanie umowy o pracę, które faktycznie będzie miało miejsce po upływie okresu wypowiedzenia. Długość tego okresu zależy od konkretnych czynników, a dokładniej od warunków i rodzaju umowy.
Umowa o pracę – rozwiązanie bez wypowiedzenia
Okres wypowiedzenia ma jeden cel – ochronę obydwu stron. Są jednak takie przypadki, w których nie zachowuje się tego okresu. Jest to nic innego jak natychmiastowe zakończenie stosunku pracy, które wynika z woli pracodawcy lub pracownika. W tym przypadku umowa realnie rozwiązuje się zaraz po złożeniu oświadczenia woli w sposób pozwalający na zapoznanie się z jego treścią. Z zasady wypowiedzenie umowy powinno zostać złożone w formie pisemnej, ale Sąd Najwyższy niejednokrotnie uznawała również to, które było złożone w formie ustnej. Pomimo tego, forma złożenia wypowiedzenia jest istotna i uzależniona od strony. Warto wiedzieć, że:
- W przypadku pracodawcy – wypowiedzenie umowy o pracę w formie ustnej narusza przepisy o wypowiadaniu i rozwiązaniu takiej umowy, wobec czego Sąd Pracy może orzec bezskuteczność wypowiedzenia, przywrócenie pracownika na stanowisko pracy lub zasądzić wypłatę odszkodowania
- W przypadku pracownika – wypowiedzenie umowy o pracę w formie ustnej nie jest zagrożone w kodeksie pracy żadnymi konsekwencjami, ale trzeba się liczyć z tym, że stwarza problem w udowodnieniu, że do takiego wypowiedzenia faktycznie doszło
Pamiętaj! Pracodawca składając ustne lub pisemne wypowiedzenie ma obowiązek pouczyć pracownika o przysługującym mu prawu odwołania się do Sądu Pracy. Jeżeli pracodawca tego nie zrobi, to pracownik ma prawo przywrócenia terminów, jakie przewidziano dla odwołania się do Sądu Pracy, gdy zostały one przekroczone z tego powodu, że pracownik nie wiedział o przysługującym mu prawu.
Ile mamy czasu na odwołanie się?
Pracownik może odwołać się do Sądu w terminie do 7 dni od otrzymania wypowiedzenia. Jeżeli pracownik nie żąda unieważnienia wypowiedzenia, a przywrócenia do pracy lub wypłaty odszkodowania, to ma na to czas do 14 dni od daty otrzymania wypowiedzenia.
Umowa na czas nieokreślony – warunki wypowiedzenia
Pracodawca, który chce wypowiedzieć umowę o pracę zawartą na czas nieokreślony musi zachować konkretne okresy wypowiedzenia, które zależą od stażu pracy w danej firmie.
- 2 tygodnie – pracownik był zatrudniony w tej firmie przez okres krótszy niż 6 miesięcy
- 1 miesiąc – pracownik był zatrudniony w tej firmie przez co najmniej 6 miesięcy
- 3 miesiące – pracownik był zatrudniony w tej firmie przez co najmniej 3 lata
Umowa zawarta na czas określony – warunki wypowiedzenia
- 3 dni robocze – umowa na okres próbny nie przekracza 2 tygodni
- 1 tydzień – okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie
- 2 tygodnie – okres próbny wynosi pełne 3 miesiące
Umowa na zastępstwo – okres wypowiedzenia wynosi 3 dni robocze
Umowa na czas określony zawarta na okres dłuższy niż 6 miesięcy – okres wypowiedzenia wynosi 2 tygodnie
Większość pracowników, którzy dostali wypowiedzenie umowy o pracę, jest zaskoczonych tym faktem. Muszą szybko szukać nowej pracy, a widmo bezrobocia jest bardzo realistyczne. W takim przypadku zgodnie z Kodeksem Pracy mogą liczyć na dodatkowe dni wolnego, które należy wykorzystać na poszukiwanie nowej pracy. Ilość tych dodatkowych dni zależy od długości okresu wypowiedzenia. Jeżeli trwał on 2 tygodnie lub miesiąc, to pracownikowi przysługuje wolne w wymiarze 2 dni roboczych. Jeżeli okres wypowiedzenia trwał trzy miesiące, to pracownik otrzyma aż 3 dni dodatkowego wolnego.
