O atmosferze w pracy decyduje wiele czynników, a jednym z tych najważniejszych jest postawa przełożonego – nie na darmo mówi się, iż przykład idzie zawsze z góry. Do rzadkości nie należą sytuacje, gdy pracownicy skarżą się na despotycznych, toksycznych szefów. Jak radzić sobie z tym problemem stanowiącym poważne źródło stresu?
Dlaczego niektórzy szefowie są toksyczni?
Toksyczny szef potrafi porządnie zatruć życie i sprawić, że praca stanie się istną katorgą. Z czego taka postawa wynika? Wskazać w tym momencie można wiele przesłanek. Nierzadko jest tak, że osoby sprawujące kierownicze stanowiska nie mają ku temu odpowiednich kwalifikacji i doświadczenia, a o funkcji tej zadecydowały znajomości. Często też odpowiedzialność za taki stan rzeczy ponosi brak odpowiednich umiejętności interpersonalnych, osobiste problemy itp. Stąd właśnie bierze się nie przywiązywanie należytej wagi do budowania pozytywnych relacji z pracownikami. Nie da się też ukryć, iż wielu osobom zyskującym jakąś władzę nad innymi uderza do głowy przysłowiowa woda sodowa.
Aby uporać się z problemem, jakim jest szef despota, trzeba sobie uzmysłowić dwie najważniejsze sprawy:
- Toksyczna postawa wynika z kompleksów i zaniżonego poczucia własnej wartości. Tacy ludzie nie są gotowi na przyjęcie odpowiedzialności za własne czyny i słowa, a przyczyn swoich niepowodzeń szukają zawsze na zewnątrz, np. w innych osobach. Wywyższają się, by poczuć się lepiej.
- Omawiane relacje z szefem nie są czymś normalnym – i nie wolno się na to przystawać kosztem własnej godności. Utarło się co prawda powszechne przekonanie, że ludzie na kierowniczych stanowiskach tak się po prostu zachowują, ale jest to stereotyp. Milczenie oznacza zgodę na postawy pozbawione jakiegokolwiek poszanowania dla drugiego człowieka.
Przyjmij odpowiednią postawę wobec toksycznego szefa tyrana
Trwanie w relacji z toksycznym szefem ma na psychikę pracownika zgubny wpływ. W związku z tym kluczową rolę w tym momencie odgrywa właściwa postawa przejawiająca się m. in. tym, aby:
- Skupiać się na pracy – koncentrowanie się wyłącznie na zadaniach do wykonania odciąga uwagę od osoby przełożonego. Ważne jest przy tym to, by ze swoich obowiązków wywiązywać się jak najlepiej – przełożony nie ma wówczas podstaw, by zarzucić podwładnemu niekompetencję.
- Nie czuć się winnym – problemy szefa nie są problemami pracownika, musi on zatem całkowicie się od nich odciąć i nie brać na siebie nawet części winy za nie.
- Nie przenosić stosunków z szefem na grunt osobisty – zależności te powinny mieć charakter wyłącznie zawodowy, łatwiej jest się wtedy zdystansować.
- Nie pozwolić na zdominowanie umysłu przez negatywne myśli – sztuka kontrolowania emocji i panowania nad myślami bardzo się tutaj przydaje. Osoby nie mające kłopotów z samoakceptacją łatwiej sobie poradzą. Opłaca się zatem pracować nad tym aspektem życia – i to nie tylko ze względu na toksycznego szefa.
Nie obawiaj się działać przeciwko toksycznemu szefowi
Psychiczne nastawienie jest szalenie istotne, lecz wskazane jest, by szło w parze z działaniem. Najgorszą rzeczą, jaką można zrobić, jest ignorowanie problemu i udawanie, że nic złego się nie dzieje. Jakie zatem kroki powinien podjąć pracownik?
- Rozmowa z szefem – w cztery oczy, na spokojnie i merytorycznie. Niekiedy przełożony nie zdaje sobie sprawy z tego, jak traktuje podwładnych. Ale uwaga – lepiej się nie nastawiać na to, iż po rozmowie sytuacja ulegnie zmianie. Najważniejsze jest to, by samemu czuć się wobec siebie w porządku i nie zadręczać się niepotrzebnymi pretensjami.
- Pięknym za nadobne – metoda ryzykowna, ale czasami przynosząca pożądane rezultaty. Gdy szef podnosi głos na pracownika, obraża go itp., ten niech nie pozostaje dłużny.
- Okazanie współczucia – niektórym wydaje się to dziwne, ale w wielu sytuacjach rozwiązanie te okazuje się strzałem w dziesiątkę. Nie chodzi o to, by bronić despoty, ale chociaż spróbować spojrzeć na niego jak na kogoś, kim szargają emocje, jak na zwykłego człowieka.
- Skarga – należy ją kierować tak wysoko, jak się tylko da. Szef ma zwykle nad sobą przełożonych. Najskuteczniejsza jest skarga złożona przez cały zespół – wówczas osobom decyzyjnym znajdującym się wyżej w hierarchii firmy nie wypada przymykać oczu na sytuację. Kopię skargi warto ponadto skierować np. do organizacji zajmującej się mobbingiem.
- Odejście z pracy – jeśli wszystkie powyższe metody zawodzą, trzeba rozejrzeć się za nową posadą. Żadna praca nie jest warta tego, by tracić przez nią zdrowie i nerwy. Znalezienie nowego zajęcia jest co prawda czasochłonne, ale przecież nie w każdej firmie pracują szefowie, których celem jest pogrążanie podwładnych.
Co jest ważne w relacjach z toksycznym szefem?
Relacje z toksycznym szefem są trudne, ale konieczne jest w nich:
- zachowanie dystansu – nie zawsze trzeba brać wszystko do siebie,
- umiejętność wyznaczania granic i pilnowanie, by ktoś inny ich nie przekraczał,
- zdecydowanie i konsekwencja – tylko w ten sposób można komuś pokazać, że nie jest się podatnym na zastraszanie,
- nie okazywanie strachu – toksycznego przełożonego nie trzeba się bać, a wręcz przeciwnie, powinien być on świadomy tego, że podwładny ma wystarczająco dużo determinacji do podjęcia walki.
