Strażakiem nie może zostać każdy. Niestety nie jest to zawód dla osób niepełnosprawnych, którym ograniczenia nie pozwalają na podejmowanie działań. Również osoby chore ze względu na różne warunki, w których trzeba wykonywać czynności ratunkowe, stres, duży wysiłek, poddawanie organizmu na działanie substancji szkodliwych, nie mogą aspirować do tego zawodu. Ale nawet osoby zdrowe muszą spełniać szereg warunków, którym nie każdy sprosta.
Kto może zostać strażakiem?
Wymagania stawiane kandydatom do pracy w Państwowej Straży Pożarnej są określone w ustawie z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (Dz.U z 2009 r. Nr 12, poz. 68 z późn. zm.).
Służbę w Państwowej Straży Pożarnej może pełnić obywatel polski:
- niekarany za przestępstwo lub za przestępstwo skarbowe,
- korzystający z pełni praw publicznych,
- posiadający, co najmniej średnie wykształcenie,
- posiadający zdolność fizyczną i psychiczną do pełnienia tej służby.
Testy dla kandydatów
Osoby, które chcą zostać przyjęte w szeregi Państwowej Straży Pożarnej muszą poddać się też ocenie ich przydatności, która obejmuje zarówno wiedzę, posiadane uprawnienia, nabyte dotychczas umiejętności, jak i sprawność fizyczną.
Testy sprawnościowe różnią się nieco w zależności od tego, czy dotyczą kobiet, czy mężczyzn. Do testu dopuszczani są tylko kandydaci, którym zezwala na to stan zdrowia poświadczony przez lekarza rejonowego, rodzinnego lub internistę nie później niż na miesiąc przed wykonaniem testu.
Test wydolnościowy
Zasady przeprowadzania testu wydolnościowego są określone w załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 stycznia 1998 r.w sprawie zakresu szczegółowych zasad trybu i częstotliwości przeprowadzania okresowej oceny zdolności fizycznej i psychicznej do służby strażaków Państwowej Straży Pożarnej.
Próba wydolnościowa – zmodyfikowana metoda harwardzka („Harvard Step-up Test”).
Wyposażenie:
- stopień o wysokości 30 cm – dla kobiet,
- stopień o wysokości 40 cm – dla mężczyzn,
- stoper,
Wykonanie próby:
- badanie przeprowadza się w stroju gimnastycznym,
- metronom nastawia się na 120 uderzeń na minutę,
- czas trwania pełnego ćwiczenia:
- 4 minuty dla kobiet,
- 5 minut dla mężczyzn.
Przed przystąpieniem do próby należy badanemu wyjaśnić sposób jej wykonania, można pozwolić na wsłuchanie się w rytm metronomu oraz na kilka próbnych wejść.
Na hasło „raz” (1 takt metronomu) badany stawia lewą stopę na stopniu, na hasło „dwa” (2 takt metronomu) dostawia prawą stopę do lewej (na stopień) przy całkowitym wyproście w stawach kolanowych i biodrowych, na hasło „trzy” (3 takt metronomu) stawia lewą stopę na podłodze, a na hasło „cztery” (4 takt metronomu) prawą stopę dostawia do stopy lewej (na podłogę), przyjmując postawę zasadniczą.
Czas trwania jednej ewolucji wynosi 2 sekundy.
Jeżeli badany utrzymuje przepisowy rytm, można wyłączyć komendę słowną.
Przy próbie zmiany rytmu należy pomóc badanemu donośnym sygnałem.
Po upływie 5 min badany siada na krześle, a osoba prowadząca badania (lekarz) wykonuje następujące czynności: bada częstość tętna, począwszy od 1 min po zakończeniu próby do 1 min 30 s, następnie od 2 min do 2 min 30 s oraz od 4 min do 4 min 30 s (3 pomiary przez 30 s).
Wskaźnik sprawności – FI – oblicza się według następującego wzoru:
czas pracy w s x 100
Fl = ———————————————————-
2 x suma trzech pomiarów tętna
Badany, który nie jest w stanie wykonać próby w ciągu 5 min, powinien przerwać próbę wcześniej.
Próbę przerywa się również, jeśli badany w ciągu ok. 20 s nie jest w stanie skorygować lub utrzymać rytmu wykonywania ćwiczenia.
Badanym tym oblicza się wskaźnik wydolności, wstawiając do licznika wzoru cyfrę odpowiadającą ilości sekund wykonywania ćwiczenia x 100. Pomiary tętna wykonuje się w sposób omówiony powyżej.
Wydolnościowy wskaźnik próby harwardzkiej – ocena „harvard step-up testu”
| Wskaźnik wydolności | Wynik – Ocena |
| 50 – 55 | słaby |
| 56 – 64 | dostateczny |
| 65 – 79 | przeciętny |
| 80 – 89 | dobry |
| 90 i powyżej | bardzo dobry |
Test sprawności fizycznej
Test sprawności fizycznej opisany jest w załączniku nr 2 do wspomnianego wcześniej rozporządzenia.
Składa się on z trzech konkurencji, za pomocą których badane są podstawowe cechy motoryczne:
| Konkurencje dla kobiet |
Konkurencje dla mężczyzn |
| – rzut piłką lekarską (2 kg) znad głowy |
– bieg na 50 m |
| – siady proste z leżenia tyłem |
– bieg na 1.000 m |
| – bieg wahadłowy 4 x 10 m |
– podciąganie się na drążku |
Testy przeprowadza się w ubiorze sportowym, w obuwiu bez kolców. Każdy strażak ma prawo do przeprowadzenia dwóch prób; zalicza się wynik korzystniejszy.
Konkurencje dla kobiet:
- Rzut piłką lekarską (2 kg) znad głowy.
Ćwiczący ustawia się przed linią rzutu, nogi w rozkroku, stopy bez kontaktu z linią.
Unosi piłkę oburącz za głowę i wykonuje rzut. Odległość rzutu wyznacza punkt, w którym piłka zetknęła się z podłożem.
Przekroczenie linii w momencie wykonywania rzutu lub bezpośrednio po rzucie unieważnia próbę.
- Siady proste z leżenia tyłem.
Ćwiczący przyjmuje pozycję leżącą tyłem (na plecach) – ręce wzdłuż tułowia, nogi ustabilizowane (mogą być w lekkim rozkroku), współćwiczący przytrzymuje je w okolicach stawów skokowych lub ćwiczący umieszcza je pod szczeblem drabinki.
Wykonanie ćwiczenia polega na uniesieniu tułowia do pozycji pionowej.
Oceniający zalicza tylko prawidłowe wykonanie ewolucji, wymieniając kolejne liczby zaliczonych powtórzeń.
- Bieg wahadłowy 4 x 10 m.
Ćwiczący ustawia się przed linią startu (mety) w pozycji stojącej, obok chorągiewki (klocka). Na sygnał rozpoczyna bieg na odległość 10 m do linii, na której ustawiona jest chorągiewka (klocek). Po obiegnięciu chorągiewki biegnie do linii startu (mety), obiega chorągiewkę i ponownie przebiega 10 m do chorągiewki i powraca do miejsca startu na metę.
Oceniający zalicza wykonanie próby, jeśli ćwiczący pokonał pełne odległości pomiędzy oznaczeniami.
Konkurencje dla mężczyzn:
- Bieg na 50 i 1000 m.
Ćwiczący zajmuje pozycję startową (niską lub stojącą) przed linią startu. Stopy ustawione tak, żeby nie miały kontaktu z linią startową. Na donośny sygnał „startera” rozpoczyna bieg.
Czas mierzony jest do momentu osiągnięcia klatką piersiową linii mety. Falstart powoduje powtórzenie startu.
- Podciąganie się na drążku (drążek na wysokości doskocznej).
Ćwiczący zajmuje pozycję w zwisie na drążku (nachwytem lub podchwytem) – ramiona wyprostowane i pozostaje w bezruchu. Ćwiczący wykonuje podciągnięcia tak, żeby broda znalazła się ponad drążkiem, wraca do pozycji wyjściowej (ramiona wyprostowane) i ponawia ewolucję. Oceniający zalicza tylko prawidłowe wykonanie ewolucji, wymieniając kolejne liczby zaliczonych powtórzeń.
Podczas wykonywania ćwiczenia dozwolona jest praca nóg i tułowia.
Szczegółowe zasady oceny przyznawane w tym teście ujęte zostały w załączniku nr 3 do rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 stycznia 1998 r. w sprawie zakresu szczegółowych zasad trybu i częstotliwości przeprowadzania okresowej oceny zdolności fizycznej i psychicznej do służby strażaków Państwowej Straży Pożarnej.
Najwyższą licz punktów – 75, kobiety mogą otrzymać uzyskując czas biegu wahadłowego 4 x 10m – 12sek, rzucają piłką lekarską na odległość 10m oraz wykonując 20 powtórzeń siadów prostych z leżenia tyłem. Mężczyźni, aby uzyskać najwyższą notę muszą przebiec dystans 1000m w czasie 3 minut, dystans 50m pokonać w czasie 6,4sek oraz 24 razy powtórzyć podciąganie się na drążku.
Test z wiedzy
Test wiedzy odbywa się w formie pisemnej i obejmuje zagadnienia związane z funkcjonowaniem ochrony przeciwpożarowej i Państwowej Straży Pożarnej. Składa się on z 20 pytań, na które kandydat powinien odpowiedzieć w ciągu 25 minut wybierając jedną prawidłową odpowiedź spośród 4 sugerowanych.
Podczas tej rozmowy oceniana jest głównie motywacja kandydata do podjęcia służby w PSP oraz społeczna postawa wobec ludzi. Ponadto kandydat musi spełniać inne kryteria, które brane są pod uwagę przy ocenie okresowej wszystkich pracowników Straży Pożarnej.
