Doradca podatkowy to osoba, która musi wykazywać się bardzo szeroką wiedzą z dziedziny wszelkiego rodzajów podatków. Prawo podatkowe jest dość rozbudowane i obejmuje swym zakresem podatek dochodowy (w tym od osób fizycznych – PIT, oraz osób prawnych – CIT), podatek od towarów i usług VAT, akcyzę, podatek od nieruchomości, od środków transportu i wiele innych. Dość powiedzieć, że w Polsce funkcjonuje 13 rodzajów podatków, a wiedza doradcy podatkowego musi sięgać jeszcze dalej, wszak działające na krajowym rynku przedsiębiorstwa eksportują towary i usługi, zakładają filie zagraniczne, uczestniczą w skomplikowanych transakcjach handlowych z udziałem podmiotów z terenów Unii Europejskiej i spoza niej.
Cenione cechy doradcy to uczciwość, rzetelność i odpowiedzialność. Poza tym to profesja bardzo często wykonywana pod presją czasu, a więc od doradców podatkowych oczekuje się opanowania i odporności na stres.
Poza tym, że najczęściej sami wiemy, czy jesteśmy predysponowani do wykonywania jakiegoś zawodu, czy też nie, w przypadku zawodu doradcy podatkowego oceniają to również instytucje do tego powołane, precyzując formalne wymogi stawiane przed kandydatem na doradcę.
Wymagania stawiane przed kandydatem na doradcę podatkowego
Jeśli planujemy karierę doradcy podatkowego, musimy wykazać się cierpliwością. Aby zostać wpisanym na listę doradców podatkowych trzeba spełnić kilka warunków, wśród których dość istotny jest wymóg posiadania wykształcenia wyższego (a ściślej rzecz biorąc, za wykształcenie wyższe jest w tym przypadku uznawany również licencjat). Kierunek studiów w zasadzie może być dowolny, jednak praktyczniejsze wydaje się być kształcenie, które ułatwi późniejsze spełnianie obowiązków zawodowych. Zatem warto pomyśleć o studiach prawniczych (tu nie ma możliwości zdobycia tytułu licencjata, więc trzeba założyć co najmniej pięcioletni tok studiów) lub studiach ekonomicznych. Ponadto kandydat na doradcę podatkowego musi:
- mieć pełną zdolność do czynności prawnych,
- korzystać z pełni praw publicznych,
- posiadać nieskazitelny charakter i swoim dotychczasowym postępowaniem dawać rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu doradcy podatkowego.
Jeżeli spełniamy powyższe wymagania, możemy podjąć działania w kierunku:
- przystąpienia do egzaminu na doradcę podatkowego,
- odbycia praktyk zawodowych (wymagany czas praktyk to 6 miesięcy),
- złożenia wniosku o wpisanie na listę doradców (czas, w którym można tego dokonać, to 3 lata od zdania egzaminu).
Bez przystępowania do egzaminu oraz odbywania sześciomiesięcznych praktyk zawodowych obędzie się, jeśli do roli doradcy podatkowego aspiruje członek Państwowej Komisji Egzaminacyjnej do Spraw Doradztwa Podatkowego lub posiada stopień naukowy doktora habilitowanego nauk prawnych lub nauk społecznych w zakresie prawa finansowego lub finansów.
Doradcą podatkowym może zostać również zagraniczny doradca podatkowym, jeśli:
- ma pełną zdolność do czynności prawnych,
- korzysta z pełni praw publicznych,
- złoży wniosek o wpis na listę (w 12 miesięcy od uzyskania decyzji uznającej kwalifikacje, zgodnie z odrębnymi przepisami).
W tym przypadku warunki te muszą być spełnione łącznie.
Egzamin na doradcę podatkowego
Aby przystąpić do egzaminu, należy złożyć dokumenty potwierdzające spełnianie wymagań określonych w ustawie o doradztwie podatkowym, art. 6. Dodatkowo należy dokonać opłaty egzaminacyjnej w wysokości 900zł. Całą dokumentację przesyła się na adres Ministerstwa Finansów. Po wykonaniu tych czynności, wypada już tylko czekać na zawiadomienie o wyznaczonym terminie egzaminu.
Kandydat na doradcę podatkowego musi przystąpić zarówno do egzaminu pisemnego, jak i ustnego. W części pisemnej należy odpowiedzieć na 100 zadanych pytań. Co istotne, pytania te są losowo wybierane z 1 300 pytań opublikowanych wcześniej na stronie internetowej Ministerstwa Finansów. Aby zaliczyć egzamin należy zdobyć minimum 160 punktów. Nie jest to łatwe zadanie zważywszy na fakt, że za złą odpowiedź przyznawany jest 1 punkt ujemny, za dobrą – 2 punkty, a za brak odpowiedzi nie przyznaje się punktów. W trakcie egzaminów można wspierać się aktami prawnymi, lecz bez komentarzy i różnego rodzaju opracowań. Egzamin pisemny trwa 3 godziny.
Ustny egzamin polega na odpowiedzi na 10 pytań otwartych z co najmniej 6 dziedzin:
- źródła prawa i wykładnia prawa;
- analiza podatkowa;
- podstawy międzynarodowego oraz wspólnotowego prawa podatkowego;
- materialne prawo podatkowe;
- postępowanie przed organami administracji publicznej i sądami administracyjnymi oraz postępowanie egzekucyjne w administracji;
- międzynarodowe, wspólnotowe i krajowe prawo celne;
- prawo dewizowe;
- prawo karne skarbowe;
- organizacja i funkcjonowanie administracji podatkowej i kontrola skarbowa;
- rachunkowość;
- ewidencja podatkowa i zasady prowadzenia ksiąg podatkowych;
- przepisy o doradztwie podatkowym i etyka zawodowa.
Za każdą odpowiedź komisja egzaminacyjna może przyznać od 0 do 6 punktów. Aby zakończyć tę część egzaminu z wynikiem pozytywnym należy uzyskać co najmniej 42 punkty.
Praktyki zawodowe
Obecnie sytuacja kandydatów na doradcę podatkowego mocno zmieniła się na ich korzyść. Do 2014 r. należało odbyć dwuletnie praktyki zawodowe w:
- urzędzie skarbowym (4 miesiące)
- izbie skarbowej (4 miesiące)
- urzędzie kontroli skarbowej (4 miesiące)
- doradcy podatkowego lub w spółce doradztwa podatkowego (12 miesięcy)
Aktualnie wymóg ten jest znacznie mniej rygorystyczny, wystarczy bowiem półroczna praktyka odbyta u doradców podatkowych lub w spółkach doradztwa podatkowego. Poza tym, na równi z praktyką traktowane jest zatrudnienie w określonych podmiotach i przez wyznaczony czas. Warunki, które trzeba spełnić, aby praktyka została uznana za odbytą oraz wykaz innych form uznawanych jako praktyki, zawiera rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie praktyki zawodowej kandydatów na doradców podatkowych.
Wpis na listę doradców podatkowych
Ostatnim etapem na drodze ku karierze doradcy jest złożenie wniosku o wpis na listę doradców podatkowych. Warunkiem wpisu jest wpłata tytułem wpisu 900zł oraz złożenie ślubowania wobec przewodniczącego Krajowej Rady Doradców Podatkowych (lub osoby przez niego upoważnionej spośród członków Krajowej Rady Doradców Podatkowych).
