Człowiekowi przez całe życie towarzyszą różnego rodzaju emocje – są one nieodłączną częścią ludzkiej natury. Wywierają na nas zarówno pozytywny, jak i negatywny wpływ – stąd też szalenie istotną kwestią jest umiejętność ich rozpoznawania i odpowiedniego reagowania. Sztuka kontrolowania emocji jest niezwykle przydatna, przy czym nie należy jej mylić z ich ignorowaniem.
Rozpoznanie emocji
Wachlarz emocji jest bardzo szeroki, niemniej wyróżnia się w nim cztery podstawowe elementy, a mianowicie gniew, strach, lęk oraz smutek. Pojawiają się one na okoliczność rozmaitych zdarzeń. Nie ma takiej opcji, by pozbyć się ich całkowicie – podobnie jak pozytywne emocje są potrzebne. Jednakże nie wolno dopuścić do tego, by grały pierwsze skrzypce, ponieważ wówczas na dłuższą metę szkodzą człowiekowi i utrudniają mu normalne funkcjonowanie. Pierwszym krokiem na drodze do ich kontrolowania jest właściwe rozpoznanie. Należy sobie uzmysłowić, iż nie emocje nie biorą się znikąd – zawsze istnieje jakaś przyczyna. W poszczególnych sytuacjach trzeba siebie obserwować i zwracać uwagę na to, co się czuje. Istotny przy tym jest nie tylko sam fakt pojawienia się danej emocji, ale także jej intensywność.
Wymienione powyżej emocje powodują pojawianie się nieprzyjemnych, krytycznych myśli, które w miażdżącej większości przypadków nie mają żadnego odzwierciedlenia w rzeczywistości. Ale pomimo tego, iż są irracjonalne, niszczą człowieka od środka, efektem czego są m. in. zaniżona samoocena, zaburzone relacje społeczne etc.
Zmiana utrwalonych wzorców emocjonalnych
Odczuwanie pewnych emocji ma nierozerwalny związek z zakorzenionymi od najmłodszych lat wzorcami powodującymi wykształcenie się takiego, a nie innego sposobu myślenia. Dopóki człowiek sobie nie uświadomi tego, iż nie wszystkie te wzorce były dobre, ciężko mu będzie nauczyć się panować nad emocjami. Generalnie rzecz biorąc, jest to niezwykle czasochłonny i skomplikowany proces wymagający cierpliwości i ogromnej determinacji. Kluczowa jest w tym momencie autentyczna chęć dokonania zmiany. Chociaż poszczególne emocje są przez wszystkich nazywane w taki sam sposób, to każdy na nie patrzy przez swój indywidualny pryzmat. Trzeba powiedzieć sobie jasno: „Moje emocje należą do mnie i to ja nimi rozporządzam”. W praktyce oznacza to dokładnie tyle, iż nie istnieje żaden przymus, by czuć się zawsze w jednakowy sposób – emocje są prywatną interpretacją rzeczywistości, a interpretacje można dowolnie zmieniać.
Pozytywne nastawienie kluczem do panowania nad emocjami
Ludzie dają się zdominować emocjom z kilku powodów. Przede wszystkim widzą pojawiające się problemy, ale nie chcą dostrzegać rozwiązań oraz perspektyw, jakie stwarzają im rozmaite okoliczności. Z góry zakładają, że wynik nie będzie dla nich sprzyjający zamiast podjąć działania w kierunku, by był właśnie taki, jakiego się oczekuje. Popełniają też jeszcze jeden poważny błąd – nie planują niczego. To zaś rodzi frustrację, gniew i złość. Chcąc kontrolować emocje, trzeba zmienić postawę. Niekiedy trudno co prawda być optymistą, ale warto wierzyć w to, że wszystko się uda i będzie w porządku – w ten sposób nagromadzona w człowieku energia zostaje ukierunkowana na pozytywne aspekty życia.
Wskazane jest zatem:
- rozpracowanie własnego wzorca i usunięcie z niego zbędnych elementów,
- właściwe rozpoznanie czynnika wywołującego negatywną emocję.
Niekiedy sprawdza się również metoda polegająca na celowym wzmacnianiu negatywnej emocji dotąd, aż w końcu zacznie się ona wydawać zupełnie absurdalna.
Sprawdzone metody na opanowanie emocji
Sztukę panowania nad emocjami da się przyswoić na wiele sposobów – warto zatem szukać tych, które wykazują się największą skutecznością.
- Poprawna interpretacja faktów – dobrze jest patrzeć na niektóre rzeczy chłodnym okiem. Zachowanie dystansu nie zagłusza zdrowego rozsądku.
- Techniki relaksacyjne – w walce z nadmiarem niechcianych emocji pomagają m. in. głębokie oddychanie oraz ćwiczenia rozluźniające.
- Aktywność fizyczna – co do płynących z niej korzyści nikogo specjalnie przekonywać nie trzeba. To doskonały sposób na to, by spuścić przysłowiową parę i dać ujście negatywnym emocjom. Gdy gromadzą się w człowieku, wywierają na niego destrukcyjny wpływ. Wskazane jest, aby aktywność fizyczna szła w parze z racjonalną i zbilansowaną dietą oraz wyeliminowaniem szkodliwych nawyków takich jak np. palenie papierosów czy spożywanie zbyt dużej ilości alkoholu.
- Przywoływanie pozytywnych myśli i wspomnień – kiedy pojawiają się złe nastroje, warto się zrelaksować i przypomnieć sobie sytuacje wywołujące pozytywne emocje wraz ze wszystkimi towarzyszącymi im odczuciami.
- Dobry nastrój w domu – to bardzo ważne, aby dom był ostoją i miejscem, gdzie można liczyć na wsparcie i przyjazną atmosferę. Z tego też względu należy pielęgnować dobre relacje z pozostałymi członkami rodziny i starać się żyć w ładnym, uporządkowanym otoczeniu.
- Siła wyobraźni – wizualizacje to sprawdzona metoda pomagająca wyładować się wewnętrznie.
- Moc słowa pisanego i rysunku – negatywne emocje można napisać lub narysować, dbając przy tym o należytą ekspresję tej formy przekazu. Kiedy zaś „dzieło” będzie gotowe, wystarczy je podrzeć i wyrzucić do kosza.
